دلیل برداشتن بدون اجازه وسایل دیگران توسط کودک چیست؟

امروزه یکی از مشکلاتی که والدین با آن روبه‌رو هستند، رفتارهای غلط و آسیب‌زای کودکان است. در این موارد می‌توان گفت که نحوه‌ مقابله و واکنش نسبت به این رفتارهای نادرست، از خود مشکل، بسیار حساس‌تر است. برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک یکی از این مشکلات عمده است که بعضی از مواقع پدر و مادر را کلافه و عصبانی می‌کند. طبیعی است که تداوم این‌گونه رفتارها برای والدین غیرقابل تحمل است. اما راه چاره چیست؟ خانواده‌ها باید ابتدا درصدد فهمیدن علت این اختلال رفتاری برآیند و سپس متناسب با علت آن و ترجیحاً به کمک یک مشاور، به حل این مشکل بپردازند. باید توجه داشته باشیم که کودکان روحیه حساسی دارند و این رفتار‌های ما در واکنش به رفتارهای کودکان است که پایه‌های شخصیت آن‌ها را شکل می‌دهد. با ما همراه شوید تا در ادامه به دلایل بروز این مشکل و روش برخورد با آن بپردازیم.

آیا کودک نسبت به برداشتن بدون اجازه وسایل، آگاهی دارد؟

ابتدا باید پاسخ به این سؤال را بیابیم که آیا کودکی که بدون اجازه به وسایل دیگران دست می‌زند و آن را برمی‌دارد، درک درستی از کاری که انجام می‌دهد داشته یا خیر. بسیاری از کودکان که این عمل از آنان سر می‌زند، درک درستی از مالکیت ندارند. این کودکان مرزی میان وسایل خود با وسایلی که متعلق به دیگران است قائل نیستند. معمولاً کودکانی که کمتر از ۵ سال سن دارند، متوجه این مهم نیستند که برداشتن بدون اجازه وسایل دیگران، یک عمل نادرست به حساب می‌آید. اگر بخواهیم برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک را مورد بررسی قرار دهیم؛ نیاز است که از مسئله‌ی میزان درک کودک، آگاه شویم. اگر کودکمان از زشتی کار خود اطلاع دارد؛ باید مراحل تغییر در او را طی کنیم و در غیر این صورت، به آموزش درست کودک بپردازیم و مسئله را برای او روشن کنیم.

بیشتر بخوانید: چرا آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان را باید جدی بگیریم؟

چرا کودکان وسایل دیگران را بدون اجازه بر می‌دارند؟

برای آنکه بتوانیم رفتار صحیحی در مقابل برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودکان، داشته باشیم باید ابتدا به دلایل این عمل پی ببریم. زمانی که به دلایل اصلی بروز مشکل پی بردیم، آنگاه می‌توان به عمق مشکل دست یافت و در جهت بهبود آن به‌درستی تلاش کرد.

رفتار بدون فکر و منطق کودک دلیل دست زدن به لوازم دیگران

گاهی رفتاری از کودک سر می‌زند که او هیچ دلیل و منطقی برای آن ندارد. در واقع در این‌طور موارد کودک اصلاً به کاری که انجام می‌دهد فکر نمی‌کند. به این دسته رفتارها، رفتارهای تکانه‌ای می‌گویند. رفتارهای تکانه‌ای کاملاً هیجانی بروز می‌کنند و کودک به‌هیچ‌وجه به پیامد آنها فکر نمی‌کند. برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، در برخی موارد از این دست رفتارها است. در این موارد والدین باید به کمک مشاور سعی کنند رفتارهای هیجانی کودکان خود را کنترل کنند.

قصد جلب توجه کودک و برداشتن بدون اجازه وسایل دیگران

در بعضی موارد، رفتاری که از کودکان سر می‌زند، تنها یک دلیل اصلی دارد و آن هم جلب توجه بزرگ‌ترها است. زمانی که کودکی حس می‌کند که به اندازه کافی موردتوجه قرار نگرفته است و یا به کودکی دیگر توجه بیشتر شده، با یک رفتار خاص و منفی، سعی می‌کند جلب توجه کند. در این موارد کودک می‌خواهد خود را به صورت شخصی تأثیرگذار نشان دهد. برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک می‌تواند تنها به قصد جلب‌کردن توجه دیگران انجام گیرد. البته این دلیل اصلاً توجیه مناسبی برای این کار نیست.

بیشتر بخوانید: بهبود روابط بین فرزندان، دغدغه تمام والدین تاریخ!

الگوگیری نادرست کودک از دیگران دلیل دست زدن به لوازم دیگران

بعضی از کودکان با دیدن عملی از یک بزرگ‌تر، بدون درک درست یا غلط بودن آن کار، از آن الگوبرداری می‌کنند. این تقلید ممکن است از یک فرد آشنا و نزدیک و یا حتی یک فرد ناشناس صورت گیرد. برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، در مواردی می‌تواند از همین عامل ناشی شده باشد؛ بنابراین والدین کودکان باید توجه داشته باشند که افراد و محیط اطراف کودکان در آموزه‌های رفتاری آنان بسیار تأثیرگذارند و آنها باید در این مورد دقت و ظرافت به خرج دهند.

بی‌توجهی نسبت برداشتن وسایل دیگران توسط کودک

در موارد بسیاری مشاهده می‌شود که به دلیل بی‌توجهی والدین به تربیت فرزندان خود، کودک هرگز در جریان نادرست بودن فعل سرقت و معنای آن قرار نگرفته است. تا به حال کسی به او این نکته را گوشزد نکرده است که این کار درست نبوده و او را از عواقب کار آگاه نساخته است. برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، در موارد زیادی به این دلیل ادامه می‌یابد که بزرگ‌ترها، تربیت و واکنش درستی در مقابل اعمال کودک بروز نداده‌اند.

مقابله و تلافی کردن کودکان دلیل برداشتن وسایل دیگران

در مواردی مشاهده می‌شود زمانی که کودک به دست کسی آزرده خاطر می‌شود اگر توان جبران و مقابله نداشته باشد ممکن است برای تلافی و مقابله کردن با او، دست به کارهای مختلفی بزند. برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، می‌تواند یک عمل اعتراضی و انعکاسی برای تلافی باشد. در این موارد کودک قصد دارد با این کار، روح آسیب‌دیده‌ی خود را کمی آرام کند و این‌گونه با ضربه‌زدن به یک بزرگ‌تر، حس ناتوانی خود برای مقابله به مثل را التیام دهد.

بیشتر بخوانید: چگونه به بچه‌های طلاق، زندگی با شرایط جدید را توضیح دهیم؟

همرنگ جماعت شدن دلیل دزدی کودکان

کودکانی که در سنین نزدیک به نوجوانی هستند، معمولاً در جمع همسالان خود، یک رقابت کودکانه درباره‌ی موضوعات مختلف دارند. گاهی پیش می‌آید که این رقابت بر سر اعمال ناپسندی همچون استعمال دخانیات و یا سرقت باشد. مثلاً دسته‌ای از کودکان، برخی دیگر را که از سوپرمارکت کالایی را بدون اجازه برنمی‌دارند، مسخره می‌کنند. این عامل، معمولاً خود یک دلیل اصلی دارد که آن هم، عدم اعتمادبه‌نفس کودک است. برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، گاهی از عدم اعتمادبه‌نفس آن‌ها و به تبع آن ترس از تمسخر و فشار کودکان دیگر ناشی می‌شود.

احساس بزرگ شدن و استقلال‌طلبی و برداشتن وسیله دیگران

زمان‌هایی پیش می‌آید که کودکان از نادرست بودن فعل سرقت، آگاهی دارند و به صورت کلی از عواقب آن آگاه‌اند اما با ادامه دادن به این کار، حس استقلال نسبی می‌کنند و از این موضوع لذت می‌برند. این مورد بیشتر در میان کودکانی رخ می‌دهد که غرور زیادی دارند و یا حس می‌کنند که از سمت خانواده تأمین نمی‌شوند. پس رفتاری مثل برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، می‌تواند از احساساتی چون متکی نبودن به غیر، به وجود آید.

چگونگی رفتار با کودکی که وسایل دیگران را بدون اجازه برداشته است

بدون شک رفتار هیجانی از والدین در برابر اشتباهات کودک، می‌تواند اثرات بدی به همراه داشته باشد و مشکلاتی ایجاد کند که جبران آن‌ها بسیار دشوار باشد. به طور مثال یک رفتار تند و خشن، می‌تواند کودک را به سمت لجبازی‌های دائمی برده و تأثیر معکوس بگذارد. از این‌رو باید در واکنش به عمل اشتباهی مثل برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، دقت لازم را داشته باشند.

سعی بر پی‌بردن به علت رفتار برداشتن بدون اجازه وسایل

والدین پس از این‌که این عمل نادرست را از کودک ببینند، ابتدا باید بفهمند که علت سر زدن این رفتار از کودکشان چه چیزی بوده است. در صورت فهمیدن این موضوع، می‌توان راه‌حل مناسب‌تر و مؤثرتری برای از بین‌بردن این رفتار پیدا کرد. در این حالت سعی کنید با کودک خود راحت و بدون عصبانیت صحبت کنید و از او بخواهید که علت کار خود را به شما بگوید. زمانی که سعی دارید علت کار را از کودک جویا شوید، به هیچ عنوان نباید او را تحقیر و سرکوب کنید. درعین‌حال این نکته را نیز بدانید که باید هر طور شده به کودک نشان دهید که از این عمل او بسیار ناراحت هستید. در زمان صحبت‌ کردن با کودک خود، سعی کنید از سؤالاتی استفاده کنید که کودک را به توضیح دادن وادار کند و از پرسیدن سؤالات تک جوابی یا سؤالاتی که پاسخ آن‌ها بله یا خیر است پرهیز کنید. توجه داشته باشید که رفتار شما در مقابل یک رفتار زشت – مانند برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک – می‌تواند تعیین‌کننده‌ی ادامه و یا قطع این عمل در طول زندگی فرزندتان باشد.

بیشتر بخوانید: سبک‌های فرزند پروری؛ شما چه نوع پدر و مادری هستید؟

کنترل عصبانیت، آرامش خاطر و تأکید بر رفتارهای خوب

پس از اینکه والدین کودک با او صحبت کردند و به علت این رفتار پی بردند، باید کودک را در شرایطی قرار دهند که نتیجه و پیامد عملش را لمس کند. در این زمان بسیار مهم است که به صورت مستقیم عمل کنند و از کودک خود بخواهند که ضمن پس دادن وسیله‌ای که برداشته است، از صاحب آن عذرخواهی کرده و رضایتش را جلب کند. این در شرایطی است که در کنار جبران اشتباه، در کمال آرامش و به‌دور از خشونت، کودک را به طور مشخص از برخی خدمات منع کنند تا به عاقبت کارش آگاه شود. در کنار این موارد، حتماً باید به کودک توضیح داده شود که این عمل او، ممکن است چه آسیبی به زندگی دیگران وارد کند و بقیه را آزار دهد. مواردی پیش می‌آید که در آن‌ها، پدر یا مادر کودک، حس می‌کنند که می‌توان از برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، چشم‌پوشی کرد و آن را نادیده گرفت – مثل اتفاقی که بین کودکان یک‌خانه می‌افتد – درصورتی‌که این رفتار می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد.

نشان‌دادن نتیجه عمل برداشتن بدون اجازه وسایل به کودک

پس از اینکه والدین کودک با او صحبت کردند و به علت این رفتار پی بردند، باید کودک را در شرایطی قرار دهند که نتیجه و پیامد عملش را لمس کند. در این زمان بسیار مهم است که به صورت مستقیم عمل کنند و از کودک خود بخواهند که ضمن پس دادن وسیله‌ای که برداشته است، از صاحب آن عذرخواهی کرده و رضایتش را جلب کند. این در شرایطی است که در کنار جبران اشتباه، در کمال آرامش و به‌دور از خشونت، کودک را به طور مشخص از برخی خدمات منع کنند تا به عاقبت کارش آگاه شود. در کنار این موارد، حتماً باید به کودک توضیح داده شود که این عمل او، ممکن است چه آسیبی به زندگی دیگران وارد کند و بقیه را آزار دهد. مواردی پیش می‌آید که در آن‌ها، پدر یا مادر کودک، حس می‌کنند که می‌توان از برداشتن بدون اجازه وسایل توسط کودک، چشم‌پوشی کرد و آن را نادیده گرفت – مثل اتفاقی که بین کودکان یک‌خانه می‌افتد – درصورتی‌که این رفتار می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد.

سخن پایانی

همان‌طور که می‌دانید، این ما بزرگ‌ترها هستیم که باعث ادامه یک رفتار غلط در کودکان می‌شویم. مثلاً عوامل گوناگونی می‌توانند باعث شوند کودک وسایل دیگران را بدون اجازه بردارد، که البته در بسیاری از این موارد نیز، رفتار بزرگ‌ترها، عامل اصلی است. درهرحال ما بزرگ‌تر‌ها و به‌خصوص والدین، در شکل‌گیری و ادامه‌ این رفتارها مسئولیت داریم و باید نسبت به اصلاح آن‌ها نیز حساسیت به خرج دهیم. بنابراین توجه داشته باشید که مهم‌ترین و در عین حال موثرترین شیوه تربیت فرزندان، رفتار و کردار شما به عنوان والدین آن‌ها است. سعی کنید الگوهای رفتاری مناسبی برای آن‌ها باشید تا مشکلات رفتاری کودکان نیز کاهش پیدا کند.