چگونه به بچه‌های طلاق، زندگی با شرایط جدید را توضیح دهیم؟

بچه‌های طلاق یکی از افرادی هستند که در جامعه با بحرانی‌ترین و بدترین شرایط روحی دست و پنجه نرم می‌کنند. این گروه به توجه بسیار زیادی نیاز دارند و در صورتی که توجه کافی دریافت نکنند معلوم نیست که در آینده چه مشکلاتی برای آنها پیش خواهد آمد.

اولین راهکاری که برای جلوگیری از این مشکل باید اتخاذ کرد به مراحل قبل ازدواج و انتخاب همسر مناسب بر می‌گردد. اگر هر فرد در این دوران بهترین و مناسب‌ترین فرد را برای ازدواج انتخاب کند میزان طلاق به شدت کاهش پیدا خواهد کرد و دیگر نیازی نیست تا برای کودکانی که ناخواسته و بدون اختیار به این معضل کشیده شده‌اند نگران باشیم.

همان‌طوری که بارها و بارها شنیده‌اید بهترین روش درمان برای هر مشکلی پیشگیری است و چه قدر خوب است که آینده فرزندانمان را در اولویت قرار داده و به هنگام ازدواج با چشمانی باز و هوشیاری بالا دست به انتخاب بزنیم.

از آنجایی که آینده قابل پیش بینی نیست و گاهی با وجود تمام مواظبت‌هایی که انجام شده ممکن است یک خانواده و کودکان آن با مسئله طلاق رو به رو شوند بهتر است بدانیم که چگونه باید بچه‌ها را برای این موضوع آماده کنیم.

بدون شک آشنایی با موضوع طلاق می‌تواند تا حد زیادی رنج و سختی این مسئله را برای بچه‌ها کاهش دهد و در آینده آسیب روحی کمتری برای آنها ایجاد کند. اهمیت این مسئله به حدی است که ما را وادار کرد برای کاهش مشکلات روحی فرزندان طلاق نوشتاری را آماده کرده و در اختیارتان قرار دهیم تا شما نیز بدانید که چگونه باید شرایط جدیدی که در پی طلاق ایجاد می‌شود را به فرزندانتان توضیح دهید.

آمادگی طلاق را در خود ایجاد کنید

یکی از مواردی که شرایط را برای فرزندان طلاق بغرنج‌تر از آنچه که هست می‌کند شرایطی است که والدین در آن قرار دارند. اگر شما به عنوان والدین کودک خود نتوانید با این مسئله کنار بیایید بدون شک فرزندان شما نیز قادر نخواهند بود این مساله را تاب بیاورند. در نتیجه مشکلات زیادی برای آنها ایجاد خواهد شد.

همه متخصصان حوزه روان‌شناسی بر سر این مساله توافق دارند که مساله طلاق اتفاق تلخی است و کنار آمدن با آن به زمان نیاز دارد. اما اگر شما برای سازگار کردن خود با شرایط جدید آمادگی لازم را پیدا نکنید فرزند شما مجبور است استرس بیشتری را تحمل کند و این خبر خوبی برای شما نخواهد بود.

فراموش نکنید اگر به هر دلیل مجبور هستید از همسر خود طلاق بگیرید کودکان شما نیز طعم تلخ این جدایی را می‌چشند. بنابراین لازم است قبل از هر اقدامی خود را برای آن آماده کنید. اگر حس می‌کنید که مراجعه به یک روان‌شناس می‌تواند به شما کمک کند حتما در اولین فرصت به یک مشاور یا روان‌شناس خبره و باتجربه مراجعه کنید و از او کمک بخواهید.

سعی کنید در محافلی که افرادی مشابه شرایط شما در آن شرکت می‌کنند حضور پیدا کنید و از تجربیاتی که آنها در طی این دوران کسب کرده و نحوه کنار آمدن با مسئله طلاق اطلاعاتی را به دست آورید.

مهم‌ترین راهکاری که می‌تواند به شما کمک کند تا کودکانتان را با این شرایط رو به رو کرده و سعی در کاهش تاثیرات طلاق بر روی آنها داشته باشید این است که از نظر روانی بر روی خود کار کرده و خود را قوی‌تر و تواناتر کنید. در این صورت تحمل شرایط جدید برای شما راحت‌تر بوده و در ضمن بچه‌ها نیز آسیب روانی کمتری از جدایی شما خواهند خورد.

سعی کنید با رفتن به باشگاه‌های ورزشی، رعایت یک رژیم غذایی مناسب و سالم در پی تغییر زندگی خود به نحوی موثر باشید و بدین طریق استرس‌هایی که طلاق برای شما ایجاد کرده است را به کمترین میزان کاهش دهید.

موضوعی که باید به آن دقت کنید این است که هر چه شما در آرامش بیشتری باشید احتمال اینکه بتوانید توضیحات روشن‌تر و قانع کننده‌تری به فرزندان خود بدهید بیشتر می‌شود.

قبل از اقدام برای طلاق، به بچه‌ها توجه زیادی نشان دهید

مورد دیگری که برای رویارویی فرزندان طلاق با این اتفاق بسیار لازم و به‌جا به نظر می‌رسد توجه کردن به بچه‌ها در روزهایی است که هنوز از همسر خود جدا نشده‌اید. اگر تصمیم شما و همسرتان برای طلاق جدی است و فکر می‌کنید که هیچ راه بازگشتی وجود ندارد توصیه می‌کنیم قبل از آن که طلاق جاری شود از هر نوع مشاجره و دعوا در مقابل کودکان خود اجتناب کنید.

چرا که جر و بحث‌های شما یک خاطره تلخ از آخرین روزهایی که خانواده هنوز از هم نپاشیده برای بچه‌ها باقی می‌گذارد و شک نداشته باشید که این خاطره را تا آخر عمر از یاد نمی‌برند.

حتی اگر همسرتان در زندگی زناشویی و سرانجامی که به آن دچار شده است به صورت صد در صد مقصر است نباید دلیل و بهانه‌ای برای بدگویی شما از وی باشد. منظور این نیست که شما شروع به گفتن جملاتی دروغ و غیر واقعی در مورد همسر خود کنید. سعی کنید تصوراتی که از همسرتان دارید را به فرزندتان منتقل نکنید تا آسیب‌های روحی او بیشتر نشود.

به هیچ عنوان احساساتی که همسرتان در به وجود آوردن آنها نقش اساسی داشته است را به فرزند خود منتقل نکرده و در این مورد با دیدی روشنفکرانه نگاه کنید. درست است که بعد از طلاق شما هیچ نسبتی با همسر سابق خود ندارید، اما هر چه که باشد همسر سابق شما همیشه پدر یا مادر فرزند شما باقی خواهد ماند و باید به خاطر فرزندتان هم که شده است خویشتن‌داری کنید.

اشتباه دیگری که برخی از والدین در روزهای قبل از طلاق مرتکب می‌شوند استفاده از کودکان به عنوان پیام‌رسان است. هر حرفی که شما با همسرتان دارید را مستقیما به خود وی بزنید و فرزندتان را واسطه نقل و انتقال پیام‌ها و حرف‌هایتان قرار ندهید. این رفتار از جمله اعمالی است که به شدت به بچه‌ها آسیب زده و تاثیر بسیار بدی روی بچه‌های طلاق خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: نشانه‌های استرس و اضطراب در کودکان

در مورد طلاق توضیحات واضحی را به فرزندان خود بدهید

افرادی که در حوزه روانشناسی بچه‌های طلاق فعالیت می‌کنند می‎‌گویند که قبل از طلاق گرفتن باید این مسئله برای فرزندان به خوبی باز شده و اطلاعات واقع بینانه‌ای در اختیار فرزندان قرار داده شود.

نکته‌ای که در این رابطه باید به آن توجه داشته باشید انتخاب کلمات، جملات و گویشی است که باید متناسب با سن کودک باشد. زمانی که قصد دارید طلاق را برای فرزند خود توضیح دهید سعی کنید سن او را در نظر گرفته و به او بفهمانید که طلاق به معنی از دست دادن پدر و یا مادرش نیست و با وجود اینکه والدین از هم جدا شده‌اند او هنوز می‌تواند گاهی به ملاقات والدی که با آنها زندگی نمی‌کند برود.

زمانی که کودک و نوجوان طلاق با این موضوع رو به رو می‌شود سوالات زیادی برای وی پیش خواهد آمد: برای مثال او ممکن است از خودش بپرسد «آیا بعد از طلاق، هنوز هم پدر و مادرم من را دوست دارند؟ بعد از طلاق باید کجا زندگی کنم؟ آیا پدر و یا مادرم من را برای همیشه ترک خواهد کرد و دیگر او را نمی‌بینم؟»

اینها بخشی از مهم‌ترین سوالاتی هستند که فرزند طلاق ممکن است از خود بپرسد. دادن یک پاسخ درست صحیح به این سوالات تیزهوشی شما را می‌طلبد. سعی کنید آنقدر رابطه‌تان را با فرزندتان تقویت کنید که او بدون نگرانی این سوالات را از شما بپرسد و شما نیز قادر باشید سوالاتش را به خوبی و کاملا منطقی پاسخ دهید.

نکته دیگری که در مورد چگونگی ارائه توضیحات به کودکان و نوجوانان طلاق باید به آن توجه کرد انتقال دادن اطلاعات درست است. برای مثال در یک فرصت مناسب با کودک خود صحبت کنید و در مورد انواع خانواده‌هایی که در این دنیا هستند حرف بزنید.

مثلا به او بگویید که برخی از کودکان با پدر و مادر خود زندگی می‌کنند، برخی از آنها با پدربزرگ و مادربزرگ و برخی دیگر نیز با یکی از والدین. همچنین بگویید که ممکن است این مسئله برای هر خانواده‌ای پیش بیاید و او در این اتفاق هیچ مسئولیت و نقشی ندارد.

متاسفانه در جامعه ما هنوز این مسئله پذیرفته نشده و افراد زیادی به خاطر نگرش غلط اطرافیان با تبعاتی که طلاق دارد درگیر هستند. شما بی آنکه به نظر بقیه اهمیت دهید تنها به فرزند خود فکر کنید و به او کمک کنید تا بتواند در بحرانی که پیش روی او قرار دارد با ذهنی روشن و باز قدم بگذارد و به خوبی بتواند با آن دست و پنجه نرم کرده و آن را پشت سر گذارد

در مورد تاثیر طلاق بر بچه‌ها اطلاعات کافی به دست آورید

مورد دیگری که به شما کمک می‌کند تا بتوانید به بهترین شکل ممکن در مورد طلاق به فرزندان خود توضیحات لازم را ارائه دهید به دست آوردن اطلاعات کافی در این رابطه است. پدر و مادرهایی که آینده فرزندانشان برایشان اهمیت زیادی دارد سعی می‌کنند قبل از آنکه از همسر خود به صورت قانونی جدا شوند در این رابطه اطلاعات خوبی را به دست آورند.

اگر حس می‌کنید مطالعه کتاب‌هایی که درباره‌ی طلاق نوشته شده می‌تواند به شما کمک کند حتما آنها را تهیه کرده و بخوانید و یا رفتن نزد یک مشاور کودک و نوجوان می‌تواند راهنمایی‌های لازم را در اختیار شما قرار دهد حتما برای این مورد اقدام کنید.

طلاق مسئله‌ای نیست که بگوییم بچه‌ها به راحتی با آن کنار می‌آیند و با گذشت زمان نیز مسئله برایشان قابل تحمل خواهد بود. شاید برای بزرگ‌ترها مسئله به این شکل باشد اما کودکان ضربه‌های روحی زیادی را از این اتفاق خواهند خورد. اگر شما دوست ندارید فرزندتان زیر بار این فشار کمر خم کند و نتواند به زندگی عادی و طبیعی خود برگردد باید به این موضوع توجه و دقت زیادی داشته باشید.

بیشتر بخوانید: علل و درمان شب ادراری در کودکان

از پنهان کردن طلاق به شدت اجتناب کنید

از دیگر اشتباهات مهلکی که برخی از والدین به هنگام جدا شدن انجام می‌دهند دروغ گفتن به فرزند در مورد طلاق است. تحمل این اتفاق و پذیرش آن از سوی بقیه زمان‌بر بوده و این صبر و حوصله شما را می‌طلبد، اما این موضوع نباید باعث شود که شما به کودک خود دروغ بگویید.

توجه داشته باشید که دروغ‌گویی شما نه تنها شرایط را بهتر نخواهد کرد بلکه باعث می‌شود کودک و نوجوان طلاق با آسیب‌های بی‌شمارتری رو به رو شود و یک نگرانی و دغدغه روحی جدید برای وی به وجود آید.

نکته جالبی که وجود دارد این است که برخی از والدین از فرزندان می‌خواهند در مورد طلاق خود به اطرافیان حرفی نزده و آن را پنهان کنند. به همان اندازه که پنهان‌کاری والدین در مورد طلاق کار بسیار اشتباهی است تشویق والدین به پنهان‌کاری طلاق نیز بسیار اشتباه و آسیب‌زننده است.

وقتی والدین به کودک خود می‌گویند که از گفتن این موضوع پرهیز کنند بچه‌های طلاق فکرهای متفاوتی به ذهنشان خطور می‌کند. برای مثال برخی از کودکان با این عمل ممکن است تصور کنند که جدایی پدر و مادرشان نوعی اختلال و نقص است و این آنها بوده‌اند که در ایجاد این نقص نقش مستقیم داشته‌اند.

اگر فرزندان طلاق به این مرحله برسند اتفاقات خوبی در انتظار آنها نخواهد بود. اگر فرزند شما حس کند که عامل طلاق شماست احساس بی‌ارزشی و پوچ بودن می‌کند و شرایط برای آنکه اعتماد به نفس او به شدت کاهش پیدا کند فراهم می‌شود.

اگر تصور می‌کنید که نمی‌توانید به خوبی این ماجرا را برای کودک خود بگویید تا کمترین تاثیر منفی بر روحیه او به جا بماند توصیه می‌کنیم از کمک مشاوران استفاده کنید. این افراد می‌توانند کودک را برای این مرحله از زندگی آماده کرده و به او اعتماد به نفس دهند تا این شرایط را پشت سر بگذارد.

برای سوالاتی که کودک طلاق از شما خواهد پرسید جوابی داشته باشید

به عنوان والدینی که قصد دارند کودک طلاق را به بهترین شکل و با کمترین میزان آسیب با طلاق آشنا کنند لازم است نگرانی‌ها و پرسش‌هایی که کودک شما ممکن است در مورد طلاق و ماجراهای بعد از آن داشته باشید را پیش‌بینی کرده و به سوالات او به خوبی پاسخ دهید.

یکی از مهم‌ترین سوالاتی که ممکن است برای کودک و نوجوان طلاق به وجود آید محل زندگی او بعد از طلاق است. او دوست دارد بداند که قرار است کجا زندگی کند، آیا باید از خانه‌ای که در حال حاضر در آن زندگی می‌کند برود، خواهر و برادرهایش چه می‌شوند و کجا زندگی می‌کنند و سوالاتی از این دست حتما برای او پیش خواهد آمد.

او حتی در مورد مدرسه‎‌اش نیز نگران خواهد بود و دوست دارد بداند که بعد از جدایی والدینش باید مدرسه‌اش را تغییر دهند و به مدرسه دیگری برود و یا می‌تواند در همین جایی که در حال تحصیل است به درس خواندن ادامه دهد.

بچه‌های طلاق در مورد دیدن دوستان و هم سن و سال‌هایش نیز نگران می‌شود. نمی‌داند که بعد از طلاق پدر و مادرش باز هم می‌تواند دوستان خود را ملاقات کند یا خیر.

در یک فضای آرام و بدون استرس قرار بگیرید و با فرزند یا فرزندان خود در این رابطه صحبت کنید. سعی کنید خیلی دوستانه از تمام مسائلی که ذهن آنها را به خود درگیر کرده است اطلاع پیدا کنید و جواب‌هایی قانع کننده در اختیارشان قرار دهید.

خرید بازی فکری و رومیزی برای دورهمی خانوادگی

ارتباط با پدربزرگ و مادربزرگ‌ها را بیشتر کنید

از دیگر موارد مهمی که می‌تواند به شما کمک کند تا راحت‌تر و بی‌دغدغه‌تر به فرزندان طلاق شرایط جدید را توضیح دهید افزایش ارتباط با پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها است.

به پدر و مادر خود بگویید که چه تصمیمی گرفته‌اید و در مورد نگرانی‌تان برای بچه‌ها و کاهش آسیب‌های طلاق بر روح و روانشان به آنها توضیحات کافی بدهید و از آنها کمک بخواهید. بدون شک افزایش ارتباط‌های خانوادگی به شما کمک می‌کند تا بتوانید با قدرت بیشتری این اتفاق پشت سر بگذارید و آینده‌ای که برای فرزند خود رقم می‌زنید با کمترین میزان آسیب همراه باشد.

یک تحقیق که ۲۵ سال طول کشیده نشان می‌دهد که حضور پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها باعث دلگرمی است و پشتیبانی که آنها در این دوران از کودکان طلاق به عمل می‌آورند در بهبود شرایط قبل و بعد از طلاق تاثیر بسیار زیادی دارد. این حمایت به کودکان کمک می‌کند تا به نحوی سازگارتر بتوانند با این مسئله کنار بیایند و آن را قبول کنند.

سخن آخر

با رعایت نکات ذکر شده قادر خواهید بود به درستی مسئله طلاق را برای فرزندان خود توضیح داده و آنها را متوجه این مسئله کنید که زندگی هنوز هم ادامه دارد و قرار نیست که آنها از پدر و مادر خود جدا شوند و دیگر آنها را ملاقات نکنند.

سعی کنید اعتماد به نفستان را به عنوان فردی که درگیر طلاق شده افزایش دهید. افزایش اعتماد به نفس شما می‌تواند روی کودکان نیز تاثیر گذاشته و به آنها کمک کند تا از طوفانی که ناخواسته به آن دچار شده‌اند جان سالم به در برده و زندگی جدیدی را آغاز کنند.

کمتر کردن آسیب‌های روحی و روانی قبل و بعد از طلاق به شما و استراتژی‌ای که برای رویارویی با این بحران انتخاب کرده‌اید بستگی دارد. سعی کنید در این دوره برای بچه‌ها ارزش زیادی قائل شوید و به آنها توجه بیشتری نشان دهید.