تاثیر نقاشی بر کودکان | 6+1 مهارت را در کودکتان پرورش دهید

نقاشی‌کردن برای کودکان یک سرگرمی جذاب، کم‌خطر و جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی آن‌ها است. کودکان به کمک نقاشی می‌توانند آنچه در ذهن خود دارند را به همان شیوه‌های کودکانه خود به تصویر بکشند. به این ترتیب سوار بر ابرهای خیال می‌توانند به تجربه‌های نابی دست پیدا کنند. در همین راستا والدینی که اهمیت ویژه‌ای برای تعلیم‌ و تربیت کودکان خود قائل هستند، به‌هیچ‌عنوان نباید از تاثیر نقاشی بر کودکان غافل شوند. از طرفی باید بدانیم که نقاشی یک ویژگی خاص دارد: از طریق نقاشی به‌راحتی می‌توان با کودک ارتباط دوطرفه برقرار کرد. به این شکل که هم می‌توان به احساسات درونی کودک که قدرت بیانش را ندارد، پی برد و هم با به‌کارگیری نقاشی در جهت آموزش کودک، برای پرورش قوای ذهنی و فکری او تلاش کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا تاثیر نقاشی بر کودکان را به صورت دقیق‌تر مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

تاثیر نقاشی کودکان در تقویت مهارت‌های ذهنی و جسمی

نقاشی با مدادرنگی می‌تواند در تقویت مهارت‌های جسمی و ذهنی کودکان به طور مستقیم نقش‌آفرینی کند. البته باید توجه داشت که این در صورتی است که از شیوه‌های آموزشی درست در این راستا استفاده شود. برخی از مهم‌ترین اثرات نقاشی در تقویت مهارت‌های ذهنی و جسمی کودکان عبارتند از:

نقاشی و ایجاد هماهنگی بین حرکات چشم و دست

نقاشی کشیدن کودکان علاوه بر این‌که در رشد جسمی آن‌‌ها و جریان خون بهتر در عضلات دست، اثر بسیار خوبی دارد، بر رشد ذهنی و گردش خون در مغز کودک نیز مؤثر است. زمانی که یک کودک سعی بر این دارد که شیء یا شکلی که با چشم خود می‌بیند را روی کاغذ رسم کند، این یعنی مغز او تلاش می‌کند که تناسبی بین حرکت دستان و چشم‌های کودک برقرار سازد. البته باید توجه داشته باشید که این هماهنگی به مرور زمان شکل می‌گیرد و بعد از مدتی با تقویت ارتباط بین اجزای مختلف سیستم عصبی کودکان، هماهنگی دست‌ها و چشم‌ها در آن‌ها به حد مطلوب می‌رسد.

در مراحل پیشرفته معمولا کودکان را به سمت استفاده از آبرنگ و گواش سوق می‌دهند. طبیعتا کارکردن با این ابزارهای نقاشی به مراتب سخت‌تر از مداد رنگی است. اگر کودک شما بتواند به خوبی با گواش یا آبرنگ نقاشی کند، یعنی به حد اعلای کنترل روی حرکات دست خود رسیده است.

بیشتر بخوانید: آیا کودکان و خردسالان باید تلویزیون تماشا کنند؟

نقش نقاشی در تشخیص ناراحتی‌های روانی کودکان

دیگر تاثیر نقاشی بر کودکان تشخیص دل‌نگرانی‌های او است. هنگامی که کودک، دست به نقاشی کشیدن می‌زند، احساسات، عواطف، نیاز‌ها و نابه‌سامانی‌های روانی خود را روی کاغذ آشکار می‌سازد. از این‌ رو بررسی این ناراحتی‌ها و احساسات درونی و همچنین درمان و پیشگیری از بروز مشکلات آتی بسیار آسان می‌شود. از طرفی نقاشی کردن به‌خودی‌خود، یک راهکار درمانی محسوب شده و علاوه بر تخلیه روانی کودک، موجب می‌شود که ذهن کودک بتواند نگرانی و استرس‌ها را کنترل کرده و تأثیرات بد ناشی از آن را به حداقل کاهش دهد. کودکان با نقاشی‌کردن می‌توانند آمادگی مناسب برای ارتباط با دیگران را به دست آورند.

با نقاشی کودکان به استعداد‌ها و ویژگی‌های نهان آنها پی ببرید

زمانی که کودک شما شروع به نقاشی کشیدن می‌کند، می‌توان از نحوه حرکت او به ویژگی‌های درونی و استعدادهایش پی برد. یکی دیگر از موارد تاثیر نقاشی بر کودکان، کشف استعداد‌ها و توانایی‌های آن‌ها است. هر حرکت ریز و درشتی در نقاشی کردن، اعم از حرکت قلم روی کاغذ، زدن قلم‌مو در رنگ، نحوه کشیدن اشکال هندسی، انواع رنگ‌های مورداستفاده، توانایی در رنگ‌آمیزی و دقت و… همه‌ و همه می‌توانند گویای بخشی از توانایی‌ها و ویژگی‌های خاص کودکان باشند که تقویت و رشد آن‌ها در آینده کودک نقش به سزایی ایفا می‌کند. والدین برای کشف استعدادهای کودک خود می‌توانند از نقاشی کشیدن به‌عنوان یک سرگرمی مؤثر بهره ببرند.

نقش نقاشی در بهبود تمرکز و رشد خلاقیت در کودکان

تمام فرایند نقاشی کشیدن از زمان خلق ایده تا زمان پیاده‌سازی روی بوم یا کاغذ و توضیح دادن آنچه که کشیده‌اند، بر افزایش خلاقیت و تمرکز کودکان تأثیر مهمی دارد. زمانی که کودکان برای خلق یک اثر هنری کودکانه به دنبال ایده می‌گردند، در واقع درحال تقویت و توسعه خلاقیت خود هستند و به خیال خود بال‌وپر می‌دهند و زمانی که برای کشیدن چیزهایی که می‌بینند و یا قبلاً دیده‌اند و آن را تصور می‌کنند و همچنین زمانی که رنگ خاصی را برای کشیدن موردی خاص انتخاب می‌کنند، در واقع دارند قدرت تمرکز خود را تقویت می‌کنند. زمانی که کودکان در حال کشیدن جزئیات یک شیء یا اتفاق هستند، در نهایت ظرافت، در حال تقویت دقت خویش هستند. اگر به کودک خود پیشنهاد دهید که جسمی را برای شما ترسیم کند و از او دقت در جزئیات را طلب کنید، کمی به این روند مثبت کمک کرده‌اید و با او همراه شده‌اید و از تاثیر نقاشی بر کودکان، در زمینه خلاقیت و تمرکز به نحو احسن بهره برده‌اید.

برای آنکه بتوانید خلاقیت را به بهترین شکل ممکن در کودک خود برانگیزید، سعی کنید از ابزارهای نقاشی مختلف از جمله رنگ انگشتی، پاستل و کرایون استفاده کنید. به این ترتیب کودک شما راه‌های بیشتری برای به نمایش گذاشتن خلاقیت خود خواهد داشت و این همان چیزی است که شما به دنبال آن هستید.

بیشتر بخوانید: بهترین اسباب بازی‌ها برای پرورش خلاقیت کودک کدامند؟

اهمیت و تأثیر نقاشی بر پرورش و تربیت کودکان

فعالیت‌های مربوط به نقاشی کودکان باتوجه‌به تصویری بودن و قابل‌درک بودن برای والدین از اهمیت ویژه‌ای برای تربیت برخوردار است.

• به‌وسیله نقاشی، کودکان با جهان هستی ارتباط برقرار کرده و به شناختی نسبی، درباره‌ی جهان هستی و خودشان می‌رسند.
• نقاشی کشیدن در خیال‌پردازی ذهن کودکان نقش اصلی را ایفا می‌کند.
• یکی دیگر از آثار مهم نقاشی در کودکان، منتقل‌کردن دانش و یادگیری آن‌ها از طریق نقاشی است.
• نقاشی سرگرمی هنری و بسیار کم‌خطر برای کودکان به شمار می‌رود و در نهایت، آثار آن به یک یادگاری جذاب برای زمان بزرگسالی بدل می‌شود.
• یکی از چند تاثیر نقاشی بر کودکان، توجه به محیط اطراف است که به‌تبع آن شناخت محیط حاصل می‌شود.
• نقاشی برای کودکان از این‌ جهت که قدرت یادگیری و درک مطلب را افزایش می‌دهد بسیار با اهمیت است.

بررسی مفاهیم انواع نقاشی کودکان

بد نیست حالا که با تاثیر نقاشی بر کودکان آشنا شدیم، نگاهی به معنا و مفهوم شکل‌های مختلفی که کودکان در نقاشی‌های خود ترسیم می‌کنند، بیندازیم.

تصویر انسان در نقاشی‌های کودکان چه معنا و مفهومی دارد؟

اگر کودکی در نقاشی‌های خود نقشی از یک انسان را ترسیم کند، در واقع احساسات و باور خود را به نمایش گذاشته است. به طور مثال اگر کودکی، تصویری کوچک از یک انسان را رسم می‌کند، این تصویر به آن معنا است که این کودک خود را از دیگران پایین‌تر می‌بیند و حس خودکم‌بینی در پس پرده‌ی نقاشی او مشهود است. اگر کودکی خود را به‌صورت انسانی در ابعاد بزرگ رسم کند، به این مفهوم که خود را از دیگران برتر می‌بیند، دامن زده است. همچنین اگر کودکی در نقاشی خود، انسانی بدون دست بکشد، این مفهوم را به والدین منتقل می‌کند که این کودک در ناخودآگاه خود احساس کمبود امنیت و ارزش می‌کند.

در برخی موارد دیده می‌شود که کودکان نقاشی شخصی را بزرگ‌تر از بقیه رسم می‌کنند که به این معنی است که آن شخص بیشتر مورد علاقه و احترام آن کودک است. معمولاً کودکانی که ارزش کم‌تری برای خود قائل هستند، در صورت عدم تغییر شرایط، به‌مرورزمان تبدیل به یک فرد خجالتی و یا فردی با اعتمادبه‌نفس پایین می‌شوند. همچنین در این میان کودکانی که خود را برتر و باارزش‌تر از دیگران می‌دانند، در صورت عدم تغییر شرایط به فردی بسیار زودرنج و حساس تبدیل می‌شوند که با گذشت زمان ممکن است باعث بروز مشکلات دیگر نیز بشود.

بیشتر بخوانید: مزیت‌های قصه‌گویی برای کودکان

نقاشی خانه یا کلبه کودکان چه چیزی را بیان می‌کنند؟

معمولاً از اولین چیزهایی که کودکان شروع به کشیدن آن در نقاشی‌هایشان می‌کنند، خانه است. البته در ابتدا این خانه‌ها به‌صورت ترکیبی از یک مربع و یک مثلث می‌باشد. اگر کودکی داشته باشید که یک خانه را با درب ورودی و پنجره‌های زیبا، باغچه و گل، گلدان، پرده و رنگ‌های گرم و… رسم کند، این معنی را منتقل می‌کند که احساس امنیت و آرامش دارد و از اعتماد‌به‌نفس کافی برخوردار است. اگر کودکی خانه‌ای با دیوارهای بسیار بلند، بدون در و پنجره، با رنگ‌های سرد و با حالتی متروک رسم کند، می‌تواند این پیام را برساند که این کودک بسیار خجالتی بوده و اعتمادبه‌نفس کمی دارد و یا به خانواده بسیار وابسته است.

تصور بچه‌ها از خانواده را در نقاشی‌هایشان جستجو کنید

هرکدام از کودکان در خانواده‌هایی با خصوصیات مختلف رشد کرده‌اند و تصویر ذهنی هر کدام از خانواده متفاوت است و این تصور ذهنی را گاهی به شکل افراطی و گاهی به‌صورت ضمنی در نقاشی‌های خود به تصویر می‌کشند. کودکانی که اعضای خانواده را در یک خط و در حالتی که دست یکدیگر را گرفته باشند رسم می‌کنند، یک خانواده امن و مناسب را نشان می‌دهند. زمانی که کودکان شخص یا اشخاصی را به خود نزدیک‌تر می‌کشند، این به معنای صمیمیت و ارزش بیشتر آن شخص برای کودک است و بالعکس.

مثلاً اگر کودکی خود را به‌ دور از خانواده رسم کند، یعنی در محیط خانواده حس ناراحتی دارد و وضعیت را نمی‌پذیرد. اگر کودکی فرزند دیگر خانواده را در کنار پدر و مادر رسم کند و خود را کمی دورتر بکشد یعنی حس می‌کند که کمتر از فرزند دیگر مورد توجه والدین است. به همین ترتیب اگر کودکان شخصی را بیشتر دوست داشته باشند و به او توجه کنند، او را بزرگ‌تر و نزدیک‌تر به وسط صفحه می‌کشند. افرادی که ارزش کم‌تری برای کودک دارند، در نقاطی دورتر و حاشیه‌ای و بسیار کوچک رسم می‌شوند. به این صورت می‌توان از تاثیر نقاشی بر کودکان بهره برد.

بیشتر بخوانید: ۲۵ روش برای سرگرم کردن بچه‌ها

درختان در نقاشی‌های کودکان چه بعدی از آنها را آشکار می‌کنند؟

نقاشی درخت یکی دیگر از اصلی‌ترین نگاره‌های کودکان در نقاشی‌هایشان است. نحوه‌ی به‌تصویرکشیدن درخت در کودکان نشانگر احساسات درونی آنان است و تا دوران نوجوانی نیز می‌توان به نتایج به‌دست‌آمده از نقاشی‌ها استناد کرد. درخت شامل سه بخش اصلی ریشه، تنه و شاخه و برگ است. روان‌شناسان، ریشه‌ها را نماد ناخودآگاه شخص می‌دانند، تنه را نشان از ثبات و شخصیت دائمی دانسته و شاخه و برگ‌ها را نشانی از ارتباط با محیط توصیف می‌کنند. اگر تنه درختی تنومند و صاف باشد، نشان از ثبات شخصیت کودک بوده و اگر کج باشد برعکس است.

اگر بعد از خردسالی، تنه درختان به نسبت بلند کشیده شوند؛ از عدم اعتمادبه‌نفس و عدم رضایت از شرایط حکایت می‌کند و اگر کوتاه باشد، بر تمایل برای پیشرفت و کسب جایگاه بالاتر دلالت دارد. برای شاخه و برگ درختان نیز می‌توان گفت که هرچه شاخ‌وبرگ درختان منظم‌تر باشد، به معنی منطقی‌تر بودن کودک است. همچنین کسانی که برگ‌های درختان را به‌صورت یک هاله رسم می‌کنند، افرادی هستند که به دنبال سلطه بر محیط اطراف خویش هستند.

کلام پایانی

در این مقاله سعی شد تا در رابطه‌ با تاثیر نقاشی بر کودکان بحثی مختصر و مفید صورت گیرد. آنچه بسیار مورد توجه است، کشف دیدگاه‌های ذهنی کودکان است که خود از بیان آن‌ها عاجز هستند و همچنین بهره‌گیری از این ابزار، برای تقویت ناخودآگاه کودک است. در این حالت کودک با سرگرمی و بازی دلخواهش، در جهت اهداف پرورشی والدین گام برمی‌دارد. سعی کنید حتما در برنامه‌های تفریحی کودک خود نقاشی کردن را همواره بگنجانید. البته نیازی به اجبار کردن او به این کار نیست؛ بلکه می‌توانید با سیاست‌های تشویقی او را به سمت نقاشی جذب کنید. بار دیگر لازم است در انتهای تاکید کنیم که حتما سعی کنید ابزارهای نقاشی مختلف از مداد رنگی، آبرنگ و گواش گرفته تا پاستل و کرایون را در اختیار کودکان خود قرار دهید تا آن‌ها بیش از پیش به نقاشی کشیدن علاقه‌مند شوند. نقاشی دروازه‌ای برای وارد شدن کودکان شما به دنیای بزرگ‌تری است که می‌تواند او را برای نقش‌آفرینی موثر در بزرگسالی آماده کند.

خرید لوازم هنری و نوشت افزار