والدین عصبی و آثار مخرب آن در تربیت کودک
در این مقاله به رفتار صحیح در مقابل فرزندانتان هنگام عصبانیت پرداخته ایم تا در رفتار های آینده کودک و فرزندانتان تاثیر مخربی نداشته باشد.
آیا با مشکلات رفتاری کودک خود دست و پنجه نرم می‌کنید؟ آیا کودک شما به تازگی دچار افت تحصیلی شده‌است؟ به نظر شما علت پرخاشگری کودکان خردسال چیست؟ چگونه می‌توان میزان خشونت را در خانه و خانواده کاهش داد؟ متخصصان بر این باورند، اکثر کودکانی که درگیر مشکلات رفتاری می‌شوند، تحت تاثیر شیوه‌های تربیتی غلط والدین قرار می‌گیرند. در این بین، والدین عصبی بیشترین صدمه را به روان کودکان وارد کرده و شیوه‌ی تربیتی سخت‌گیرانه‌ای را در پیش می‌گیرند. اما آیا ما نسبت به فرزند خود سخت‌گیر و خشن هستیم؟ در این مقاله نشانه‌های والدین عصبی را معرفی کرده و روش‌های درمان آن را نیز شرح می‌دهیم. چنانچه تمایل دارید، شیوه‌ی تربیتی پرخاشگرانه‌ی خود را تغییر داده و رفتار سالم‌تری را نسبت به فرزند خود در پیش بگیرید، با ما همراه باشید.
والدین عصبی چه ویژگی‌هایی دارند؟
آیا در مقابل رفتار اشتباه فرزند خود، به سرعت از کوره در رفته و عصبانی می‌شوید؟ در این شرایط چگونه با فرزند خود رفتار می‌کنید؟ آیا از ویژگی‌های رفتاری والدین عصبی آگاهی دارید؟ می‌توان گفت والدینی که آگاهی کامل نسبت به مهارت‌های تربیتی ندارند، ناخواسته رفتارهای خشن و عصبی را در برنامه‌ی تربیتی خود دخیل کرده و به روحیات فرزند خود، صدمات جبران‌ناپذیری وارد می‌کنند. در واقع والدین عصبی برخوردهای نامعقول و پرخاشگرانه را نسبت به فرزند خود روا می‌دارند. این رفتار نادرست می‌تواند شامل پرخاشگری‌های کلامی و جسمی می‌شود. اکنون شما نیز علائم زیر را در رفتار خود نسبت به فرزندتان زیر نظر بگیرید. چنانچه این علائم را در خود پیدا کردید، توصیه می‌شود رفتار پرخاشگرانه‌ی خود را درمان کرده و شیوه‌ی تربیتی فرزندتان را تغییر دهید. بارز‌ترین نشانه‌ی خشونت والدین نسبت به کودکان به شرح زیر است:
- اعمال تنبیهات بیش از حد خشن
- استفاده از تنبهاتی که کودک را تحقیر میکند.
- استفاده از احساس ترس برای کنترل کردن کودک
- داد و کتک زدن کودک
- اجرای تنبیه بدنی
علت پرخاشگری در والدین است؟
روانشناسان بر این باورند، زنجیره‌ی خشونت در نسل‌های گوناگون به راحتی قطع نمی‌شود. به عبارت دیگر کودکانی که توسط والدین عصبانی پرورش یافته‌اند، در بزرگسالی مقابل فرزندان خود با خشونت رفتار می‌کنند. والدین پرخاشگر در کنترل خشم خود نسبت به کودک ناتوان بوده و در موقعیت‌های تنش‌زا، تصمیمات نامعقولی را اتخاذ می‌کنند. حذف وعده‌ی غذایی کودک، کتک زدن یا از بین بردن اسباب بازی جدید کودک از تصمیمات متداولی است که والدین در هنگام عصبانیت اتخاذ می‌کنند. اما به نظر شما چرا والدین از شیوه‌های سخت‌گیرانه و عصبی برای تربیت فرزند خود استفاده می‌کنند؟ از مهم‌ترین عوامل پرخاشگری والدین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود مشکلات عاطفی بین پدر و مادر خود
- دعوا و رفتار پرخاشگرانه والدین
- سبک رفتاری پرخاشگرانه
- زودرنج و تحریک‌پذیر بودن
- وجود اختلالات رفتاری در کودک مانند اختلال بیش فعالی
- والدین خود نیز زیر نظر افراد پرخاشگر تربیت شده‌باشد.
خشونت والدین نسبت به کودکان چه تاثیراتی بر روان کودک دارد؟
والدین وظیفه دارند برای تربیت فرزند خود از شیوه‌های مناسب و منطقی استفاده کنند. به صورت کلی یک شیوه‌ی تربیتی استاندارد به رشد ذهنی و عاطفی کودک توجه میکند. با این حال والدین عصبی با در پیش گرفتن شیوه‌ی تربیتی غلط، صدمات فراوانی به روان کودک خود وارد می‌کنند. این تاثیرات منفی به دو دسته‌ی کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می‌شوند که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش اعتماد به نفس کودک
- ایجاد مشکلات رفتاری در کودکان
- بروز افت تحصیلی
- گوشه گیری و انزوا طلبی کودک
- القای حس بی‌ارزشی و گناه به کودک
- ایجاد اختلالات اجتماعی در کودک
- تاثیرات منفی در دوران بزرگسالی
- یادگیری رفتار پرخاشگرانه و به کارگیری آن در روابط اجتماعی خود
- افزایش اضطراب در کودک
- بروز افسردگی در کودکان
- افزایش احتمال بدرفتاری در سنین بزرگسالی نسبت به کودک خود
راه‌های درمان پرخاشگری در والدین کدام است؟
والدین عزیز، شما نسبت به فرزندان خود چه رفتار پرخاشگرانه‌ای را جایز می‌دانید؟ آیا دیگر وقت آن نیست که در شیوه‌ی تربیتی خود تجدید نظر کرده و با شیوه‌های تربیتی مناسب آشنا شوید؟ آریالند در ادامه روش‌های کارآمدی برای جلوگیری از عصبانیت و کتک زدن کودک مطرح کرده و شما را برای شروعی جدید راهنمایی خواهد کرد.
1.بالا بردن سطح آگاهی
اکثر والدین عصبی با شیوه‌های مدرن تربیتی آشنایی ندارند. به همین دلیل برای تربیت فرزند، استفاده از رفتارهای پرخاشگرانه را سرلوحه‌ی خود قرار می‌دهند. بنابراین توصیه می‌شود با استفاده از منابع مطالعاتی مناسب، سطح آگاهی خود را بالا برده و فرزند خود را شاد و سرزنده تربیت کنید. همچنین استفاده از انواع فیلم‌های آموزشی نیز برای افزایش آگاهی والدین مناسب خواهد بود.
2.مهارت‌های حفظ آرامش
چنانچه والدین عصبی در لحظات پرتنش از مهارت‌های حفظ آرامش استفاده کنند، میتوانند به راحتی عصبانیت خود را کنترل کرده و رفتار خود نسبت به کودک را اصلاح کنند. در واقع این وظیفه‌ی والدین است که با کودک خود با متانت و مهربانی رفتار کنند، حتی در شرایطی که خطایی از کودک سرزده باشد.
بیشتر بخوانید: به حرفت گوش نمیده؟
3.از بین بردن مشکلات ریشه‌ای در خانواده
عواملی همچون مشکلات اقتصادی، اختلافات خانوادگی، محیط مسموم خانه و ... موجب عصبی شدن والدین و افزایش خشونت در منزل می‌شود. بنابراین در قدم اول این عوامل منفی را در خانواده از بین ببرید. به این ترتیب می‌توانید محیطی امن و آرام برای تربیت فرزند خود فراهم کرده و از بروز انواع اختلالات روانی در او جلوگیری کنید.
4.دریافت مشاوره تخصصی
روانشناسان میتوانند با استفاده از علم و تخصص خود، بر مساله خشونت والدین تسلط داشته و نگرانی‌های کودک را درک کنند. به عبارت دیگر، تخصص این افراد سبب می‌شود شما بهترین روش تربیتی را برای فرزند خود انتخاب کرده و مشکلات خانواده را به صورت ریشه‌ای از بین ببرید. برای نتیجه‌ی بهتر کافی است به شرایط فرزند و خانواده‌ی خود دقت کرده و رفتار اعضای خانواده را به صورت جزیی نظاره کنید. سپس متخصص خود را از خصلت‌های رفتاری اعضای خانواده آگاه کنید. به این ترتیب می‌توانید از والدین عصبی به پدر و مادری هوشیار و فعال تبدیل شوید.
در زمان عصبانیت چگونه با کودک خود رفتار کنیم؟
همه‌ی ما در مواجه با خرابکاری‌های فرزندانمان، عصبانی می‌شویم. در واقع عصبانی شدن در مقابل رفتار ناشایست کودکان، یک امر کاملا معمولی است. اما به نظر شما کودکان با دانش محدود خود، سزاوار این سرزنش‌ها هستند؟ کنترل خشم کار بسیار مشکلی بوده و یک مهارت ضروری محسوب می‌شود. شما باید از روش‌های روانشناسی استفاده کرده و در تمام لحظات منطقی عمل کنید. همچنین ما وظیفه داریم، خشم خود را نسبت به کودکان کنترل کرده و از هرگونه رفتار خشونت‌آمیزی در مقابل او خودداری کنیم. اما چگونه در شرایط بحرانی، عصبانیت خود را کنترل کنیم؟ در این بخش چند روش ساده اما کاربردی را معرفی خواهیم کرد.
- پیش از هر چیز یک نفس عمیق بکشید. شما می‌توانید در همین هنگام به منطقی‌ترین راه برای برقراری ارتباط با کودک فکر کرده و خشم خود را کنترل کنید. به این ترتیب می‌توانید مناسب‌ترین و عادلانه‌ترین مجازات را برای خطای کودک در نظر بگیرید.
- برای لحظاتی دور از فرزند خود بمانید. بیرون ماندن از اتاق او به شما کمک میکند خشم خود را کنترل کنید. شما می‌توانید در ساعات بعدی که عصبی نیستید با کودک خود صحبت کنید. به این ترتیب می‌توانید دلیل رفتار اشتباه او را تشخیص داده و نسبت به اصلاح آن اقدام کنید.
- در صورت لزوم از کودک خود غذرخواهی کنید. تصور کنید به دلیل خط‌خطی دیوار با لوازم التحریر، کودک خود را مورد سرزنش قرار داده‌اید. اما لحظاتی بعد در میابید که کودک در این امر دخالتی نداشته است. بهترین روش این است که در همان لحظه از کودک خود معذرت خواهی کرده و از عزت نفس او محافظت کنید.
شما چه روش‌هایی برای درمان والدین عصبی پیشنهاد می‌کنید؟
چنانکه مشاهده کردید والدین عصبانی، کودکانی پرخاشگر پرورش می‌دهند. چنانچه در زمان عصبانیت کنترل رفتار خود را از دست بدهید، صدمات جبران ناپذیری به روان فرزند خود وارد خواهید کرد. در این مطلب شما را با نشانه‌های والدین عصبی آشنا کرده و روش‌های درمان این اختلال رفتاری را نیز معرفی کردیم. شما می‌توانید تجربیات خود از کنترل خشم را برای ما ارسال کنید. به این ترتیب دیگر دوستان آریالندی نیز میتوانند در روش تربیتی خود تجدید نظر کرده و بهترین رفتار را مقابل کودک خود اتخاذ کنند. از اینکه تا پایان با ما همراه بودید، متشکریم!
با سلام .مادر پسری ۷ ساله هستم .خودم ب دلایلی خیلی عصبی شدم و تحریک پذیر و زود رنج. پسرم هم مانند پدرش بسیار عصبی شده و مثل او داد و فریاد میکند. آیا هنوز فرصت جبران هست؟
سلام آریالندی عزیز قطعا فرصت جبران دارید ولی اول از همه در نظر بگیرید که بچه ها دقیقا همون رفتاری را دارند که از والدین خودشون میبینن، پس حتما با همسرتان راجع به این موضوع صحبت کنید، هردوی شما باید باهم هماهنگ باشید و رفتار خودتون رو اصلاح کنید چون تا شما رفتاری مشابه قبل داشته باشید هر برنامه ای برای اصلاح رفتار پسر شما هم بی فایده است. از الان سعی کنید رفتار صبورانه تری داشته باشید، موقع عصبانیت چند نفس عمیق بکشید و به فرزندتان هم یاد بدهید همینکار را بکند، به خودتان و فرزندتان یادآوری کنید که همه میتوانند عصبانی و ناراحت باشند ولی حق ندارند در هنگام ناراحتی داد بزنند و دیگران را هم ناراحت کنند، و هنگام عصبانیت فرزندتان به او بگویید «می دونم ناراحتی و درکت میکنم، تو میتونی ناراحت باشی، نفس عمیق کمکت میکنه، اینجوری (به همان شکل نفس بکشید و بهش یاد بدید)»، اگر با فرزندتان بعد از تکرار چندباره این کارها توسط شما باز هم به رفتار خود ادامه داد سعی کنید دیگر کمتر واکنش نشان دهید و به او فضا بدهید که احساسات خود را تخلیه کند و دوره عصبانیتش را طی کند، و بعد از اینکه آروم شد بهش بگید «فقط به این دلیل باهات صحبت نکردم چون احساس کردم بجای اینکه منم مثل تو داد بزنم باید در زمانی که آرومتر بودی باهات صحبت کنم، هروقت احساس کردی آروم شدی و میتونی حرف بزنی بیا بهم بگو تا در مورد چیزی که ناراحتت کرده صحبت کنیم». در نهایت پیشنهاد میکنم حتما با یک مشاور خوب و با تجربه مشورت کنید.
سلام وقت بخیر ببخشید من یه دختر ۱.۵ ساله دارم بعضی وقتا با مو کشیدن یا غذا نخوردنش خیلی عصبیم‌میکنه و باعث میشه سرش داد بزنم جدیدا همه رو میزنه حتی عروسکاشو 🥺به نظر شما اگر عصبانیتمو کنترل کنم دخترم پرخاشگر نمیشه؟عصبی نمیشه؟دیر نشده؟لطمه نمیخوره؟
سلام آریالندی عزیز کنترل خشم برای همه افراد ضروری هستش و در هر صورت پیشنهاد میشه خشم و عصبانیت خودتون رو کنترل کنید، در مورد دختر عزیزتون هم پیشنهاد میکنم ب یک مشاور تربیتی یا روانشناس مشورت کنید، قسمتی از راه حل اصلاح رفتار کودک شما بستگی به رعایت اصول و قوانینی از طرف شما و در کل خانواده است. اصلا هم دیر نشده ولی هرچه زودتر بدنبال راه حل باشید، اصلاح رفتار کودک شما آسانتر خواهد بود. مجددا پیشنهاد میکنیم با یک مشاور تربیتی و روانشناس حوزه کودک مشورت کنید.