در برابر فحش دادن و بد دهنی کودکان چگونه رفتار کنیم؟
تا حالا با بد دهنی کودکان خود مواجه شده اید؟چه واکنشی نشان داده اید؟ بدون شک با مطالعه این مقاله به راهکارهای مناسب دست پیدا خواهید کرد.
این روزها یکی از مشکلاتی که والدین با نسل جدید دارند، بد دهنی کودکان است. مشکلات رفتاری کودکان در این مورد خلاصه نمی‌شود؛ اما بی ادبی کردن کودکان بسیار رفتار زننده‌ای است. امروزه اگر بدون تعارف با معلمان مدارس صحبت کنیم، به‌خصوص معلمانی که سابقه بیشتری دارند، به شما خواهند گفت که یکی از درگیری‌هایی که با نسل جدید دارند، حرف‌های زشت آنها است. درحالی‌که در نسل‌های قبل این مشکل به این صورت وجود نداشته است. گاهی پدرها و مادرها درباره این موضوع بسیار شرمسار هستند. فحش دادن کودکان می‌تواند دلایل و ریشه های متعددی داشته باشد که ابتدا باید آن دلایل را مورد بررسی قرار داد تا در نهایت بتوان به حل مشکل دست یافت. زمانی که علت اصلی مشکل یافت شد، می‌توان بهترین و مناسب‌ترین روش برای حل این مشکل را به کار بست.
علل روان‌شناسی بد دهنی کودکان چیست؟
امروزه یکی از مشکلاتی که خانواده‌ها با آن روبهرو هستند، بد دهنی کودکان است. همان‌طور که همه می‌دانند، هیچ عاملی به‌تنهایی نمی‌تواند باعث یک مشکل تربیتی شود. در اینجا اما به چند مورد از سوء‌رفتارهایی که می‌تواند باعث بی ادبی کودک شود، به‌صورت مشروح می‌پردازیم.
رابطه عدم احترام به کودک از سوی دیگران و بد دهنی کودک
می‌توان گفت تقریباً تمام روان‌شناسان کودک بر این باور هستند؛ تنها می‌شود از کودکانی انتظار ادب و احترام داشته باشیم که با آنها با احترام برخورد شده است. هرچه والدین و دیگر اعضای خانواده با کودک رابطه صمیمی‌تر و محترمانه‌تری داشته باشند، سطح ادب و احترام کودک نسبت به دیگران افزایش خواهد یافت. تأثیر این عامل را نه‌تنها در کودکان، بلکه در بزرگ‌سالان نیز می‌توان مشاهده کرد. در حالت عادی، زمانی که با فردی با احترام برخورد کنید، رفتارش با زمانی که با بی‌احترامی با او صحبت کنید، تفاوت دارد. اولین دلیل بد دهنی کودکان، رعایت نشدن احترام در قبال آنها است.
نقش ازبین‌رفتن نزاکت به‌صورت عمومی در فحش دادن کودکان
امروز دیگر کم‌تر مکانی را می‌توان یافت که حرف‌های زشت و الفاظ رکیک در آن استفاده نشود. کودکان در جاهایی مثل تاکسی و خیابان، از رانندگان و مردم حرف‌های بد می‌شنوند و متأسفانه یاد می‌گیرند. در ورزشگاه‌ها معمولاً به دلیل فحاشی زیاد، حضور کودکان اصلاً توصیه نمی‌شود. کودکانی که این فحاشی‌ها را در جاهای مختلف می‌بینند، آنها را به ذهن می‌سپارند و ممکن است در زمانی دیگر از آنها استفاده کنند. این‌گونه پرخاش‌ها و رفتارهای غلط که در جامعه جاافتاده است، موجب می‌شود که در کودکان اثر مخرب بگذارد. یکی از اصلی‌ترین دلایل بد دهنی کودکان، ازبین‌رفتن نزاکت و احترام در سطح جامعه عنوان می‌شود.
بیشتر بخوانیم: با کودک دروغگو چگونه رفتار کنیم؟
رابطه کمبود الگوهای مناسب در جامعه و بد دهنی کودکان
در یک جامعه نرمال، معمولاً افرادی از جمله هنرمندان، ورزشکاران، نویسندگان، سیاست‌مداران و … وجود دارند که از نظر فرهنگی و اخلاقی می‌توانند الگوی مناسبی برای جامعه باشند. زمانی که این الگوها خود به انحطاط اخلاقی و فکری دچار می‌شوند، دیگر نمی‌توان نام الگو را بر آنها گذاشت. در واقع جامعه‌ای که الگوی مناسبی نداشته باشد، به سمت بی‌اخلاقی حرکت می‌کند. امروزه شاهد این هستیم که در جوامع، کمبود الگوهای اخلاقی مناسب وجود دارد. ازاین‌رو در جوامع امروزی، شاهد ضعف در اخلاق و عمل هستند. یکی از مواردی باعث فحاشی کودکان و بد دهنی کودکان و خردسالان می‌شود، کمبود الگوی مناسب در جامعه است.
نقش ترویج شیوه‌های بیان نامناسب در بد دهنی کودکان
یکی از دلایل بد دهنی کودکان، مد شدن و ترویج بیان نامناسب است. همواره یکی از تفریحات کودکان و نونهالان که در تربیت آنها نیز نقش به سزایی دارد، تلویزیون و به‌صورت کلی رسانه است. درست است که کودکان نباید برنامه نامناسب برای سنشان را تماشا کنند؛ اما در بیشتر موارد این مسئله رعایت نمی‌شود. گذشته از این حرف‌ها نمی‌توان همه چیز را به گردن رسانه انداخت. برخی از این موارد به دلیل عدم رعایت اخلاق در حرف‌زدن توسط بزرگ‌ترها است. معمولاً بزرگ‌ترهایی هستند که عادت دارند در تعاریف و حرف‌های روزمره خود، از ناسزا گفتن استفاده کنند. در این موارد بسیار طبیعی است که کودکان این کار را تقلید کرده و به این‌گونه رفتار عادت کنند.
به‌تصویرکشیدن بی‌ادبی در رسانه‌های مختلف
امروزه یکی از مواردی که در تربیت کودکان در حال خارج‌شدن از دست خانواده‌ها است، دسترسی کودکان به رسانه‌های گوناگون است. این رسانه‌ها اغلب دارای برنامه‌ها و آموزه‌های زننده برای کودکان هستند. این روزها در بسیاری از برنامه‌هایی که برای کودکان ساخته می‌شود، از کلمات سخیف و مبتذل استفاده می‌شود. در بسیاری از انیمیشن‌هایی که برای کودکان ساخته و پخش می‌شود، ترویج خشونت و همچنین تصاویر و نکته‌های جنسی گنجانده شده است. مشاهده این رسانه‌ها توسط کودکان، به‌راحتی می‌تواند در ذهن آنان تأثیر گذاشته و به‌سرعت باعث بی‌ادبی و بد دهنی کودکان شود.
رفتار درست در مواجهه با بد دهنی کودکان و درمان آن
زمانی که والدین و خانواده‌ها با بچه بد دهن مواجه می‌شوند؛ ابتدا باید خونسردی خود را حفظ کرده و به دنبال راه‌حل مناسب برای این مشکل باشند. قطعاً خشونت کنترل نشده نمی‌تواند راه مناسبی برای درمان فحاشی کودک باشد. لازم است، بد دهنی کودکان را به چشم یک اختلال رفتاری ببینیم. در ادامه به برخی از روش‌های درمان این مشکل می‌پردازیم.
بیشتر بخوانیم: علت اختلال رفتاری دزدی در بچه‌ها چیست؟
علت بد دهنی کودکان را بیابید
در هنگام مواجه شدن با بچه بد دهن، اولین چیزی که برای درمان باید به آن توجه کنید، عامل و ریشه این مشکل است. در واقع تا زمانی که نتوان علت را تشخیص داد، نمی‌توان نتیجه آن که ناسزا گفتن است را از بین برد. ابتدا باید بدانیم که اصلاً کودک ما معنای سخنی که به زبان آورده است را می‌فهمد یا خیر. قطعاً یک کودک ۴ ساله که یک حرف زشت را بیرون از خانه شنیده و صرفاً آن را تکرار کرده است، تفاوت زیادی دارد با کودک ۱۰ ساله‌ای که در مدرسه به هم‌کلاسی و یا معلمش فحش داده است. حتماً نحوه برخورد با کودکی که قصد جلب‌توجه دارد با کودکی که از روی عادت حرف‌های زشت می‌زند باید متفاوت باشد. نتیجه می‌گیریم که ابتدا باید به عامل اصلی بد دهنی کودکان توجه کنیم تا بتوانیم آن را کنترل کنیم.
رفتار و سخن ناشایست را برای کودک مشخص کنید
قدمی بعدی برای مقابله با بد دهنی کودکان این است که برای او حد مرز مشخص کنیم. کودک باید ابتدا بداند که کدام حرف او باعث ناراحتی شما می‌شود و بیانش از طرف او درست نخواهد بود. این رفتار را باید در مواجهه با دیگر مشکلات نیز به کار بست. نکته‌ای که حتماً باید به آن توجه کنید، این است که زمانی که به کودک تذکر می‌دهید، درحالی‌که باید جدیت خود را نشان دهید؛ نباید با خشونت با او رفتار کنید. همچنین زمانی که با کودک راجع به حرف بدش صحبت می‌کنید، نباید شخصیت او را زیر سؤال ببرید. تنها درباره آن حرف به او تذکر دهید.
برای کودکانی که مدام بی‌ادبی می‌کنند، جریمه در نظر بگیرید
برخی اوقات پیش می‌آید که با وجود تذکرها و برخوردهای متفاوت و مداوم، کودک به بی ادبی کردن ادامه می‌دهد. در این صورت بهترین روش برخورد این است که برای هر سخن ناشایست او، یک جریمه خاص در نظر بگیرید. در این حالت، کودک متوجه عواقب کار خود شده و این می‌تواند مانع مناسبی برای بد دهنی کودک باشد. در ادامه به چند مورد از این جریمه‌ها می‌پردازیم.
تعیین صندوق جریمه برای فحاشی کودکان
صندوقی مانند قلک تهیه کرده و قانونی وضع کنید که به‌ازای هر بار استفاده از الفاظ رکیک، باید مبلغ مشخصی از پول‌توجیبی‌اش را به آن صندوق بیندازد. توجه داشته باشید که نباید طوری باشد که پول داخل صندوق در اختیار خود کودک قرار بگیرد. به طور مثال می‌توانید از این مبلغ برای پرداخت بخشی از قبض‌ها استفاده کنید.
بیرون کردن کودک بد دهن از جمع
یکی دیگر از روش‌هایی که معمولاً برای کودکان زیر ۷ سال استفاده می‌شود، این است که زمانی که با بی‌ادبی و بد دهنی کودکان روبهرو می‌شوید، او را برای مدتی از جمع بزرگ‌ترها اخراج کنید. برخی پدرها و مادرها برای این کار از یک صندلی خاص، با نام صندلی تفکر استفاده می‌کنند که آن را رو به دیوار قرار داده‌اند و کودک مجبور است که برای دقایقی روی آن بنشیند.
بیشتر بخوانیم: دلایل حسادت کودکان به یکدیگر چیست؟ + راه حل
به‌کارگیری روش محرومیت در برابر بد دهنی کودکان
یکی از روش‌های برخورد با بد دهنی کودکان این است که آنها را برای زمان مشخصی از فعالیتی که به آن علاقه دارند محروم کنید. مثلاً کودکانی که در روز زمانی را به دیدن تلویزیون و یا بازی‌کردن با تبلت می‌گذرانند را می‌توان به‌راحتی برای یک یا چند روز از این کار محروم کنید. توجه داشته باشید که در این راه زیاده‌روی نکنید و همچنین از مدت زمانی که در ابتدا تعیین کردید، کوتاه نیایید.
آموزش الفاظ جایگزین برای ترک حرف زشت
یکی از راه‌های برخورد با بد دهنی کودکان، آموزش کلمات جایگزین و محترمانه در مقابل فحاشی کودک است. مثلاً باید به کودکان بیاموزید که معادل مؤدبانه جمله‌ای که به کار برده است، چه جمله‌ای است. در موارد زیادی کودک نمی‌داند چگونه باید احساسات خود، مانند حس عصبانیت، را بروز دهد. در این موارد باید به کودک نحوه صحیح بیان را آموزش داد. توجه کنید که آموزش زمان می‌برد و به تکرار نیاز دارد. خونسردی خود را حفظ کنید و با آرامش و آموزش مستمر بیان احساسات و همچنین بیان مشکلات را به کودک بیاموزید. با این روش می‌توان به‌راحتی با فحش دادن کودکان مقابله کرد.
رفتار مؤدبانه داشته باشید و الگو باشید
تقریباً همه والدین این نکته را می‌دانند ولی در عمل به آن کمی ضعیف ظاهر می‌شوند. اولین و مهم‌ترین روش تربیتی کودکان این است که رفتار درست را از پدر و مادر خود بیاموزد. همواره اولین الگوی رفتاری برای هر کودکی رفتار والدین است. برای جلوگیری از بد دهنی کودکان، باید شما همواره با کودکان، همسر و دیگران به‌صورت محترمانه و مؤدبانه رفتار کنید. احترام بگذارید و احترام متقابل ببینید. معمولاً کودکان ناسزا گفتن را در خانه یاد می‌گیرند. به این نکته توجه کنید که حتی اگر کودکان، بی‌ادبی را خارج از خانواده یاد بگیرند؛ اما احترام را حتماً از درون خانواده یاد می‌گیرند. پس یکی از مهم‌ترین راه‌های مقابله با بد دهنی و فحش دادن کودکان، الگوی خوب بودن والدین است.
بیشتر بخوانیم: دلیل برداشتن بدون اجازه وسایل دیگران توسط کودک چیست؟
فحش دادن کودک به دلیل جلب‌توجه را نادیده بگیرید
یکی از روش‌های برخورد با بد دهنی کودکان این است که آنها را برای زمان مشخصی از فعالیتی که به آن علاقه دارند محروم کنید. مثلاً کودکانی که در روز زمانی را به دیدن تلویزیون و یا بازی‌کردن با تبلت می‌گذرانند را می‌توان به‌راحتی برای یک یا چند روز از این کار محروم کنید. توجه داشته باشید که در این راه زیاده‌روی نکنید و همچنین از مدت زمانی که در ابتدا تعیین کردید، کوتاه نیایید.
معمولاً پیش می‌آید که کودکان تا قبل از ۶ یا ۷ سالگی، برای جلب‌توجه بزرگ‌ترها و والدین، دست به رفتارهای زشت و ناشایست می‌زنند. اگر در زمانی که به دنبال علت بد دهنی کودکان می‌گردید و به این نتیجه رسیدید که او برای جلب‌توجه بزرگ‌ترها ناسزا گفتن را انتخاب کرده است؛ تنها کافی است او را نادیده بگیرید. در این حال، نه به رفتار زشت کودک بخندید و نه با خشونت رفتار کنید. در هر کدام از این دو حالت مطمئن باشید که شما شکست می‌خورید. زمانی که به کودک توجه نکنید، می‌فهمد که با این کار به مقصود نرسیده و آن عمل را رها می‌کند. در صورت تکرار بی ادبی کردن و یا حرف زشت زدن، می‌توانید با خونسردی کامل، به او در یک جمله بگویید که حرفش زشت است.
سخن پایانی
در این مطلب سعی شد تا نکات مفید و دقیقی برای یافتن مشکل ناسزا گفتن کودکان و حل آن بیان شود. قطعاً پدرها و مادرهایی که با این مشکل روبهرو می‌شوند، دستپاچه و بسیار ناراحت هستند. باید بدانید که هرچند این مشکل می‌تواند در آینده بزرگ‌تر شود و دردسرساز باشد؛ اما با پیشگیری و رفع این مشکل به‌صورت علمی و آگاهانه، می‌توان به‌راحتی آب خوردن از کنار این دردسر رد شد. روشن است که یک بچه بد دهن تا چه اندازه می‌تواند والدینش را عصبانی کند؛ اما توجه کنید که این عصبانیت شما نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه کار را بسیار سخت خواهد کرد. در مقابله با بد دهنی کودکان، ابتدا آرامش خود را حفظ کنید و سپس دستورالعمل‌های بیان شده را به کار بگیرید. در صورت نگرانی بیشتر حتماً به متخصص مراجعه کنید.
