راهنمای رفتار با حسادت فرزند اول به نوزاد جدید

یکی از چالش‌هایی که والدین برای تولد فرزند بعدی با آن مواجه هستند، حسادت فرزند اول به نوزاد جدید است. همین ابتدای کار باید توجه داشته باشید که این رفتار مسئله‌ای غیر عادی نیست. به عبارت دیگر با مشاهده این رفتارها از سوی فرزندان خود نباید متعجب شوید. اما در مقابل، راهکارهایی از منظر روانشناسی وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توانید این چالش را تا حد زیادی برطرف کنید. والدین باید به خاطر داشته باشند که رفتارهای اشتباه آنها می‌تواند حسادت فرزند بزرگتر به کوچکتر را تشدید کند. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا راهکارهای طلایی و علمی که برای حل این مشکل وجود دارد را بررسی کنیم.

حسادت فرزند اول به نوزاد به چه دلیلی رخ می‌دهد؟

فرزند اول در هر خانواده‌ای نوید بخش زندگی، امید و شادی است. پدر و مادر از به دنیا آمدن اولین فرزند خود بی‌نهایت شادمان می‌شوند. آنها تمام تلاش خود را می‌کنند تا فرزندشان احساس راحتی داشته باشند. البته این رفتار از سوی والدین برای فرزندان بعدی هم تکرار می‌شود اما این موضوع از نگاه فرزند اول طور دیگری به نظر می‌رسد. فرزند اول از ابتدای تولد تمام توجه والدین و اقوام را معطوف به خود می‌بیند و به نوعی احساس می‌کند که محبت والدین صرفا باید مخصوص او باشد. در چنین شرایطی عملا وقتی فرزند دوم به دنیا می‌آید، او یک رقیب جدی برای خود احساس می‌کند. همین مسئله منشأ اصلی بروز حسادت فرزند اول به نوزاد جدید است. در ادامه نگاهی به راهکارهای کاهش سطح حسادت فرزند بزرگتر به کوچکتر می‌اندازیم.

۱۰ راه اساسی برای کاهش سطح حسادت فرزند اول به نوزاد

والدین گرامی مهم‌ترین نقش را برای جلوگیری از شدت گرفتن حسادت فرزند بزرگتر به کوچکتر دارند. نتیجه رفتار والدین خیلی زود در رابطه بین فرزندان نمود پیدا می‌کند. در نتیجه ضروری است که والدین حتما با دقت بالا رابطه خود با فرزندانشان را تنظیم کنند تا بتوانند از بروز هرگونه اختلاف یا چالشی جلوگیری نمایند. در همین راستا مهم‌ترین راهکارهایی که برای کاهش سطح حسادت فرزند بزرگتر به کوچکتر وجود دارد را مرور می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: دلایل حسادت کودکان به یکدیگر چیست؟

۱. توجه یکسان به فرزندان

اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که والدین باید در نظر داشته باشند، مدیریت و تقسیم یکسان توجه بین فرزندان است. به عبارت دیگر فرزند بزرگتر نباید احساس کند که با آمدن برادر یا خواهر جدید او کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. خیلی از مواقع والدین قصد و غرضی هم برای فرق گذاشتن بین فرزندان خود ندارند. اما به‌صورت ناخودآگاه باعث بروز برخی سوءتفاهم‌ها می‌شوند. به همین دلیل خوب است که حتما والدین به‌خوبی رفتار خود با فرزندان را مدیریت کنند تا احساس تبعیض بین آنها شکل نگیرد.

۲. فرق نگذاشتن بین تربیت فرزندان

زمانی که فاصله سنی بین بچه‌ها از ۵ سال عبور می‌کند، مشکل حسادت فرزند اول به نوزاد به شکل متفاوتی ظهور پیدا می‌کند. فرزند اول به‌خوبی در خاطر دارد که پدر و مادر از چه روش‌های تربیتی برای او استفاده کرده‌اند. در برابر خطاهای او چه تنبیهی در نظر گرفته‌اند یا چگونه او را برای کارهای خوبش تشویق کرده‌اند. به همین دلیل او به‌خوبی می‌تواند کوچک‌ترین تفاوت‌هایی را در این زمینه درک کند. والدین باید سعی کنند تا از ابتدا به کمک روش‌های تربیتی صحیح تمام فرزندان خود را با اصول واحد تربیت کنند.

۳. توجه کردن به فرزند بزرگتر برای خرید وسایل

بیشتر بخوانید: سبک‌های فرزندپروری؛ شما چه نوع پدر و مادری هستید؟ 

خیلی از مواقع با ورود فرزند جدید به فضای خانواده، فرزندان قبلی به‌صورت ناخودآگاه به فراموشی سپرده می‌شوند. مثلا والدین یا اقوام با خرید اسباب‌بازی یا هدیه برای نوزادان و بی‌توجهی به فرزندان بزرگ‌تر زمینه‌ساز بروز حسادت فرزند اول به نوزاد می‌شوند. در چنین شرایطی والدین می‌توانند به مناسبت‌های مختلف با خرید هدایای هر چند کوچک برای فرزند بزرگتر به او نشان دهند که توجه‌شان نسبت او کم نشده است.

۴. برقراری عدالت رفتاری بین فرزندان

در روابط بین فرزندان خیلی از مواقع پیش می‌آید که آنها از دست هم گله دارند. مثلا یکی بدون اجازه وسایل دیگری را بر می‌دارد یا اینکه اسباب‌بازی‌های دیگری را خراب می‌کند. متأسفانه برخی از والدین در این‌گونه مواقع صرفا طرف فرزند کوچک خود را می‌گیرند. اما باید توجه داشته باشند که با این‌گونه رفتارهای دور از عدالت، صرفا بذر حسادت فرزند بزرگتر به کوچکتر را می‌کارند. بهترین کار در زمینه بروز اختلاف بین فرزندان، رفتار عادلانه است.

۵. حرف زدن و توجیه کردن فرزند بزرگتر

یکی از کارهایی که والدین برای جلوگیری از بروز حسادت فرزند اول به نوزاد می‌توانند انجام دهند، صحبت کردن با فرزند اول است. بهتر است این کار را در چند ماه پایانی منتهی به وضع حمل انجام داد. پدر و مادر می‌توانند درباره فرزند جدیدی که قرار است به جمع خانواده اضافه شود، با فرزند کوچکتر گفتگو کنند. از مزایای داشتن خواهر یا برادر به او بگویند. سعی کنند شوق داشتن برادر یا خواهر جدید را در او تقویت کنند. این کار جلوی بروز خیلی از اختلافات را می‌گیرد. 

۶. تشویق بچه‌ها به بازی کردن با یکدیگر

بازی کردن کدورت‌ها را بین ما بزرگترها نیز برطرف می‌کند؛ چه برسد به بچه‌ها که دنیای خیلی پاک و ساده‌ای دارند. سعی کنید آنها را به بازی کردن در کنار همدیگر تشویق کنید. حتی خودتان نیز وقت بگذارید و در بازی‌های آنها شرکت کنید. این کار خیلی زود صمیمیت را در بین آنها به بالاترین سطح ممکن می‌رساند. البته فراموش نکنید که باید نحوه بازی کردن با فرزند کوچکتر را به خوبی به برادر یا خواهر بزرگتر آموزش بدهید.

بیشتر بخوانید: بهترین اسباب‌بازی‌ها برای پرورش خلاقیت کودک کدامند؟

۷. تحریک نکردن فرزند بزرگتر

تصور کنید که نوزاد تازه متولد شده شما خواب است. طبیعی است که در چنین شرایطی شما نمی‌توانید از خانه بیرون بروید. حال فرزند بزرگتر که عادت کرده است در یک ساعت با هم به پارک بروید، ممکن است گلایه کند که چرا دیگر این روند متوقف شده است. هیچ وقت حضور فرزند کوچکتر را برای نرفتن به پارک بهانه نکنید. سعی کنید دلایل دیگری برای او بیاورید و در مقابل هر زمان که مناسب بود با هم برای تفریح به پارک بروید. در این صورت فرزند بزرگتر تحریک نمی‌شود.

۸. نقش دادن به فرزند بزرگتر

دادن مسئولیت به فرزند بزرگتر، باعث کاهش میزان حسادت فرزند اول به نوزاد می‌شود. در چنین شرایطی بهترین کاری که باید به‌عنوان والدین انجام دهید این است که در انجام کارهای نوزاد از فرزند بزرگتر کمک بخواهید. او را مجبور به انجام کاری نکنید؛ بلکه سعی کنید از طریق تشویق کردن، مسئولیت انجام کاری را به او واگذار کنید.

بیشتر بخوانید: ۱۰ نکته برای تربیت کودکان مسئولیت‌پذیر

۹. محدود نکردن فرزند اول

حسادت فرزند بزرگتر به کوچکتر گاهی اوقات به این دلیل بروز می‌کند که او متوجه می‌شود با حضور نوزاد عملا آزادی عملش سلب شده است. مثلا نمی‌تواند خیلی در خانه بازی کند چون نوزاد معمولا ساعات زیادی از روز را خواب است. سعی کنید حتما شرایطی را مهیا کنید که او بتواند کارهایی را که قبل از حضور برادر یا خواهر جدید انجام می‌داد را ادامه دهد.

۱۰. مقایسه نکردن بچه‌ها

مقایسه کردن بچه‌های کوچک با یکدیگر گاهی اوقات آتش حسادتی را بین آنها شعله‌ور می‌کند که با هیچ چیزی قابل خاموش شدن نیست. مقایسه کردن، زمینه حسادت فرزند بزرگتر را بر می‌انگیزد. چرا که او عمدتا این مقایسه را به حساب انتقاد از خودش می‌گذارد.

کلام پایانی

در این مقاله به بررسی موضوع حسادت فرزند اول به نوزاد و ۱۰ راهکار مهم برای جلوگیری از تشدید این مشکل پرداختیم. حتما به عنوان والدین باید روی این مسئله حساس باشید. بی‌توجهی شما نسبت به این مسائل ممکن است باعث بروز مشکلاتی در همان دوران کودکی شود. حتی گاهی اوقات بذر اختلافات جدی‌تری بین فرزندان در دوران نوجوانی و جوانی کاشته می‌شود که در این صورت پیدا کردن راه‌حل خیلی سخت‌تر است. سعی کنید با مدیریت رفتار خود با فرزندان، محیط یکدست و شادابی را برای همه آنها فراهم کنید.