10 نشانه‌ی وابستگی ایمن کودک به سرپرست خود | بر اساس نظر روانشناسان
بسیاری از والدین از وابستگی فرزندشان به خود به ویژه در روزهای اول مدرسه کلافه شده‌اند. اما داشتن وابستگی ایمن کودک به سرپرست خود می‌تواند مزایای زیادی برای آن‌ها داشته و شخصیتی مناسب برای آن‌ها خلق کند. برای آگاهی بیشتر از علائم وابستگی ایمن کودکان، همراه ما باشید.
سلامت روان فرزندتان تا چه حد برای شما مهم است؟ آیا می‌دانید نوع رابطه‌ای که با او می‌سازید، نقش اساسی در سلامت روان فرزندتان دارد؟ برای شکل دادن یک رابطه‌ی سالم و ایده‌آل با فرزندتان چه اقداماتی را انجام می‌دهید؟ آیا همیشه در دسترس فرزند خود هستید؟ همیشه هرچه را که نیاز دارد بی‌قید و شرط در اختیار او قرار می‌دهید؟ مطمئنا برقراری یک پیوند سالم با فرزندان از اهداف اصلی والدین امروزی به شما می‌رود.
این پیوند نه تنها بر رابطه‌ی آن‌ها با شما تاثیر می‌گذارد، بلکه بر روابط آینده‌ی آن‌ها اعم از دوستان، همکاران، همسر و … نیز تاثیر خواهد گذاشت. وابستگی کودک به سرپرست خود از روز تولد آغاز می‌شود. نحوه‌ی برقراری ارتباط آن‌ها با سرپرستان خود و اینکه آیا این ارتباط باعث می‌شود که آن‌ها احساس عشق و امنیت کنند یا نه، بخشی از نظریه‌ای روانشناختی به نام نظریه‌ی وابستگی کودک به سرپرست است. ایده‌آل این است که وابستگی کودک به پدر، مادر یا هر کسی که سرپرستی او را بر عهده دارد از نوع ایمن آن باشد. پیوند سالمی که به مرور زمان به یک پیوند عمیق عاطفی تبدیل شود. امروز در مجله‌ی آریالند، 10 علامت روانشناسی مهم را معرفی می‌کنیم که نشانه‌ی وابستگی کودک به سرپرستان خود از نوع ایمن را اثبات می‌کند. همراه ما باشید.
وابستگی ایمن چیست؟
به صورت کلی، وابستگی کودک به سرپرست خود در چهاردسته‌ی مختلف قرار می‌گیرد. از این چهار سبک، وابستگی ایمن بهترین حالت برای روابط سالم در طول زندگی کودک شما است.
مایا ویر، روانشناس بالینی و بنیان‌گذار موسسه دانش Thriving California، می‌گوید: «وابستگی ایمن زمانی توسعه می‌یابد که سرپرستان کودک به نیازهای او پاسخ دهند. ویژگی کلیدی وابستگی کودک به سرپرستان خود از نوع ایمن این است که آن‌ها به مرور زمان می‌توانند به یک دیدگاه فراگیر دست یابند که در آن افراد دیگر نیز قابل اعتماد و مطمئن هستند.»
باید به این نکته توجه شود که وابستگی کودک به سرپرستان خود از نوع ایمن در سال اول زندگی شروع به شکل‌گیری می‌کند و بر اساس نیاز زیستی کودک برای بقا و نیاز روانشناختی او برای امنیت توسعه می‌یابد.
دکتر هو اضافه می‌کند: «وابستگی کودک به سرپرست خود زمانی ایمن است که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در حضور سرپرست خود به راحتی به کاوش بپردازند و با غریبه‌ها به طور نسبتا راحتی ارتباط برقرار کنند. البته حتی اگر سرپرست آن‌ها چنین تعاملاتی را تشویق کنند، زمانی که حضور ندارند، کودکان به وضوح ناراحت می‌شوند. این کودکان هنگام بازگشت سرپرستان خود، به وضوح خوشحال می‌شوند.»
4 سبک وابستگی کودک به سرپرست خود کدامند؟
متاسفانه وابستگی ایمن تنها نوع وابستگی کودک به سرپرستان خود نیست. در بسیاری از موارد، اشتباهات تربیتی و رفتاری والدین سبب می‌شود تا کودک نوع دیگری از وابستگی را تجربه کند. بنابراین بهتر است، با انواع دیگر وابستگی نیز آشنا شوید. به صورت کلی وابستگی کودک به سرپرست خود در چهار دسته‌ی وابستگی ایمن، وابستگی اجتنابی، وابستگی مضطرب و وابستگی نامنظم قرار می‌گیرد. به گفته‌ی دکتر هو، هر سبک وابستگی به شرح زیر تعریف می‌شود:
- وابستگی ایمن: کودکانی که این سبک از وابستگی را به سرپرستان خود شکل داده‌اند، راحت‌تر به دیگران اعتماد می‌کنند و به آن‌ها نزدیک می‌شوند. همچنین این کودکان احساس استقلال بیشتری را تجربه خواهند کرد.، به طور کلی، این نوع وابستگی کودک به سرپرست خود می‌توان عزت نفس پایداری را در او شکل داد و مهارت‌های تاب‌آوری را در او تقویت کرد.
- وابستگی اجتنابی: این نوع وابستگی کودک به والدین خود با فاصله عاطفی از آن‌ها همراه است. در واقع، در این حال کودک تمایلی به وابسته شدن به دیگران ندارد. او به راحتی می‌تواند نیازهای عاطفی خود را سرکوب کرده و وابستگی بیش از حدی به دستاوردها و اهداف شخصی/حرفه‌ای خود داشته باشد. همچنین کودک در این اقدامات را به عنوان راهی برای حفظ عزت نفس خود انجام می‌دهد.
- وابستگی مضطرب: زمانی که کودک همواره از ترک شدن توسط والدین خود بترسد، این سبک از وابستگی در او شکل می‌گیرد. این نوع وابستگی کودک به سرپرست خود، احساس استقلال را در او کاهش داده و سبب می‌شود تا کودک در تصمیم‌گیری‌ها مهم خود با مشکل مواجه شود. این کودکان تمایل دارند با افراد زیاد رابطه برقرار کنند تا احساس خوبی درباره‌ی خودشان به دست بیاورند.
- وابستگی نامنظم: یکی از آسیب‌زننده‌ترین انواع وابستگی کودک به والدین خود بوده و سبب می‌شود، کودک برای کنترل عواطف خود با مشکلات قابل توجهی برخورد کند. او همیشه احساس می‌کند در وضعیتی قرار دارد که یا باید با دیگران بجنگد یا با ترک محیط فرار کند. همچنین این نوع از وابستگی سبب می‌شود تا کودک قدرت کافی و استراتژی مناسب برای مقابله با شرایط استرس‌زا نداشته باشد. تمامی این موارد سبب می‌شود، کودک به این باور برسد که شایسته‌ی چیزها و اتفاقات خوب در زندگی نیست.
همانطور که مشاهده می‌کنید، نوع وابستگی کودک به سرپرست خود می‌تواند تاثیرات عمیقی بر روند رشد، موفقیت‌ها، شکست‌ها و روابط آینده او داشته باشد.
نشانه‌های وابستگی کودک به سرپرست خود
اما 10 علامت که نشان می‌دهند، فرزند شما به شما وابسته است:
1. کاوش آزادانه: کودک شما در حضورتان به راحتی در محیط گردش کرده و جهان پیرامون خود را کاوش می‌کند.
2. تعامل با غریبه‌ها: او به راحتی با افراد جدید ارتباط برقرار می‌کند، به ویژه اگر شما او را تشویق کنید.
3. ناراحتی هنگام جدایی: زمانی که شما از فرزند خود دور می‌شوید، به وضوح ناراحت می‌شود.
4. خوشحالی از بازگشت شما: او از بازگشت شما به خانه خوشحال می‌شود و در کمترین زمان خود را به شما می‌رساند تا نزدیک شما باشد.
5. اعتماد به نفس: کودک شما به طور کلی امنیت و اعتماد به نفس خوبی را در خود احساس می‌کند.
6. احساس امنیت: او در حضور شما احساس امنیت می‌کند و به شما وابسته است.
7. توسعه روابط سالم: کودک شما در برقراری روابط با دیگران موفق است و می‌تواند به راحتی دوست پیدا کند.
8. ابراز احساسات: او احساسات خود را به راحتی ابراز می‌کند و در بسیاری از کارها از شما حمایت طلب می‌کند.
9. پاسخ به نیازها: کودک شما نیز به نیازهای شما پاسخ می‌دهد و به خواسته‌های شما توجه می‌کند.
10. احساس عشق و محبت: فرزندتان در هر موقعیتی احساس می‌کند که مورد عشق و محبت قرار دارد.
در نهایت، وابستگی کودک به سرپرست خود می‌تواند تأثیر عمیقی بر روابط آینده او داشته باشد. با ایجاد یک پیوند امن و سالم، شما به کودک خود کمک می‌کنید تا در آینده روابط مثبت و پایداری را تجربه کند و از سلامت روان مناسبی برخوردار باشد.
تعریف وابستگی و راه‌های درمان آن را در مجله ذهن آرا و از اینجا بخوانید.
نشانه‌های شکل‌گیری وابستگی ایمن در فرزند شما
مطمئنا در این مرحله می‌خواهید بدانید که آیا وابستگی کودک به شما از نوع ایمن هست یا نه؟ در اینجا 10 نشانه‌ی روانشناختی وجود دارد که می‌توانید به آن‌ها توجه کنید. این نشانه‌ها به شرح زیر هستند:
آن‌ها شما را به عنوان یک پایگاه امن می‌بینند.
به گفته‌ی دکتر سارا برن، روانشناس بالینی، شما می‌توانید وابستگی کودک به خود را در یک زمین بازی بررسی کنید. دکتر برن شرح می‌دهد:
«زمانی یک کودک به زمین بازی می‌رود، پس از مدت زمان کوتاهی به پایگاه امن خود یعنی شما برمی‌گردد تا دوباره انرژی بگیرد و سپس دوباره شما را ترک کرده و به بازی خود ادامه می‌دهد تا زمانی که دوباره به ارتباط بیشتری با شما نیاز داشته باشد»
دکتر برن اشاره می‌کند که اگر وابستگی کودک به شما از نوع ایمن باشد، او با بزرگتر شدن قادر است مدت زمان‌های طولانی‌تری را از شما فاصله بگیرد. همچنین فرزند شما که وابستگی ایمنی را شکل داده است، به مرور کمتر از اشکال فیزیکی مانند لمس کردن، بغل کردن و… برای تجدید انرژی خود استفاده می‌کند. به عنوان مثال، به جای اینکه به شما نزدیک شود و بخواهد در دامن شما بنشیند یا شما را بغل کند، ممکن است فقط از دور با شما تماس چشمی برقرار کند.
آن‌ها به محض دیدن شما احساس خوشحالی و رضایت می‌کنند.
با وابستگی کودک به سرپرستان خود زمانی از نوع ایمن است که پس از جدایی و هنگام بازگشت نزد آن‌ها احساس خوشحالی و رضایت می‌کنند. حتی اگر این جدایی کوتاه باشد. (مانند رفتن به یک بازی دوستانه یا گذراندن روز در مدرسه)
مکس دوشای، روانشناس بالینی و مدیرعامل Monima Wellness می‌گوید: «داشتن احساس اعتماد و امنیت دو عنصر مهم هستند که سبب بروز این نوع واکنش در کودکان با وابستگی ایمن می‌شوند. در واقع، این احساس شادی نشان می‌دهد که او به خوبی مورد عشق و حمایت قرار دارد.»
نحوه‌ی ایجاد احساس امنیت در کودکان را در کلینیک ماروم بخوانید.
آن‌ها در زمان ناراحتی به شما پناه می‌آورند.
وابستگی کودک به سرپرستان خود زمانی ایمن است که سبب می‌شود تا اولین اقدام او در لحظات سخت، بازگشت به سرپرست خود باشد. در واقع، این کودک نیاز دارد که سرپرست محبوب او احساسات دردناک یا ناراحت‌کننده او را آرام کند. دکتر هو در این مورد می‌گوید:
«وابستگی کودک به والدین خود زمانی ایمن است که او در مواقع چالش‌برانگیز برای آرامش یافتن به سرپرست خود مراجعه کند. به عبارت دیگر، کودک در این حالت، مطمئن است که والدین او نیازهایش را برآورده خواهد کرد.»
آن‌ها روابط دوستانه‌ی سالمی دارند.
نشانه دیگری که نشان دهنده‌ی وابستگی کودک به والدین خود از نوع ایمن است، این است که آن‌ها به خوبی می‌توانند با دوستان خود وارد بحث و مجادله شوند و سپس به راحتی آشتی کنند. این نوع دوستی‌ها از نوع سالم و نزدیک بوده و تجربه‌ی آن حتی ممکن است به سلامت روانی کودک شما کمک کند. دکتر برن اینگونه شرح می‌دهد:
«وقتی فرزند شما با یک دوست بحث می‌کند، باید بررسی کنید که آیا به این اعتماد دارد که آن‌ها آشتی خواهند کرد؟ آیا این دو دوست قادرند تصور کنند که دیگری ممکن است، عمداً قصد آزار آن‌ها را نداشته باشد، بلکه شاید روز سختی را سپری کرده و تنها از این طریق، احساسات منفی خود را تخلیه کرده باشد؟ زمانی که فرزند شما بتواند از دیدگاه دیگران به زندگی نگاه کند، در بعضی مواقع به دیگری حق بدهد و به بهبود روابط دوستانه‌ی خود اعتماد داشته باشد، همگی نشانه‌های وابستگی ایمن او به شما هستند.»
همچنین وابستگی کودک به سرپرست خود می‌تواند، توانایی او برای برقراری ارتباطات اجتماعی مثبت را افزایش دهد؛ زیرا این نوع وابستگی به او کمک می‌کند تا راحت‌تر به دیگران اعتماد کرده و با آن‌ها همدلی کند، درست همانگونه که با سرپرستان اصلی خود ارتباط برقرار می‌کنند. اما نگران نباشید، دکتر هو اضافه می‌کند:
«این به این معنی نیست که آن‌ها با همه خوب هستند، بلکه آن‌ها این توانایی را در خود پرورش می‌دهند که حداقل چند ارتباط با کیفیت را با افراد مناسب شکل دهند.»
آن‌ها می‌توانند احساسات خود را به خوبی بیان کنند.
اگر فرزند شما بتواند احساسات خود را از سنین پایین به صورت دقیق بیان کند، وابستگی کودک به شما از نوع ایمن خواهد بود. به همین دلیل است که متخصصان توصیه می‌کنند در سنین کودکی هوش عاطفی فرزند خود را نیز تقویت کنید. برای این منظور می‌توانید از تکنیک قصه‌گویی و داستان‌پردازی استفاده کرده و احساسات مختلف را به او آموزش دهید.
آریالند آکادمی: قصه‌گویی با خاله ریحان، داستان پوریای ولی
دکتر ویر شرح می‌دهد:
«وابستگی کودک به سرپرستان خود سبب می‌شود، او تا سن ۳ سالگی، قادر باشند تا برخی از احساسات خود را نام برده و درباره آنچه احساس می‌کنند صحبت کنند. این واقعاً مهم است، زیرا به این معنی است که آن‌ها حمایت و احساسات مثبت والدین خود را درونی کرده‌اند. این همچنین به سلامت روانی و جسمی بهتر آن‌ها در آینده کمک می‌کند.»
آن‌ها از شکست نمی‌ترسند و تاب‌آوری خوبی دارند.
اگر فرزند شما در شرایط سخت تاب‌آوری مناسبی از خود نشان می‌دهد، به احتمال زیاد وابستگی او از نوع ایمن است. دکتر هو این ویژگی را اینگونه توضیح می‌دهد:
«این کودکان قادرند به صورت متناسبی با استرس کنار بیایند. همچنین آن‌ها توانایی کنترل عواطف خود را دارند و مهارت‌های لازم دیگر را با راحت‌تر از دیگر کودکان یاد می‌گیرند، زیرا آن‌ها تکیه‌گاهی امن و مطمئن برای خود پیدا کرده‌اند، سرپرستانشان.
در نهایت، وابستگی کودک به سرپرست خود می‌تواند تأثیرات عمیقی بر رشد و روابط آینده او داشته باشد.
آن‌ها ممکن است در زمان جدایی از شما احساس ناراحتی کنند.
احتمالا تصور می‌کنید، ناراحتی فرزندتان زمان جدایی از شما نشانه‌ی وابستگی ناایمن او به شماست، اما این نشانه در برخی موارد می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که وابستگی کودک به شما از نوع ایمن است. در واقع ممکن است این احساس ناراحتی به معنی آن باشد که او دلتنگ شما شده و می‌خواهد نزدیک شما باشد. دکتر برن:
«این علائم اغلب ممکن است با نشانه‌ای از وابستگی ناایمن اشتباه گرفته شوند، اما حقیقت این است که وقتی ما وابستگی ایمنی داریم، هنوز هم ممکن است در مورد جدایی از شخصیت‌های محبوب خود احساس ناراحتی کنیم. در این حالت، نشانه‌ی مهم‌تر وابستگی کودک به ما از نوع ایمن آن است که آیا کودک در زمان ملاقات با شما احساس راحتی می‌کند.»
آن‌ها محبت خود را کاملا بروز می‌دهند.
وابستگی کودک به ما زمانی ایمن است که معمولاً در نشان دادن محبت و یا بیان احساسات عاطفی خود تردید نمی‌کند و این نشان‌دهنده‌ی راحتی او با والدین خود است. دکتر هو خاطرنشان می‌کند:
«هر کسی محبت خود را به شکل متفاوتی ابراز می‌کند، اما اگر فرزندتان با آغوش باز و به صورت خودجوش احساسات مثبت خود را بروز می‌دهد و از شما و دیگران مراقبت می‌کند، نشانه‌ی خوبی از وابستگی کودک به شماست»
آن‌ها ممکن است بعد از مدرسه احساسات منفی خود را آزاد کنند.
دکتر برن اشاره می‌کند که این یکی دیگر از نشانه‌های کمتر خوشایند وابستگی ایمن است. در واقع برخی از والدین ممکن است مواجه شدن با کودکانی بدخلق بعد از مدرسه را به عنوان نشانه‌ی وابستگی ناایمن کودک به خود محسوب کنند.
«وقتی کودکان ما تمام روز در مدرسه خود را کنترل می‌کنند و سپس به محض اینکه با ما (شخصیت امن خود) ملاقات می‌کنند، همه چیز را آزاد می‌کنند. آن‌ها زشت‌ترین و ناخوشایندترین لحظات خود را فقط برای ما نگه می‌دارند، زیرا به طور آگاهانه یا ناآگاهانه به خوبی می‌دانند که ما شخص امنی برای این احساسات خام و بدون فیلتر هستیم.»
او اضافه می‌کند که اغلب به والدین می‌گوید که ممکن است زمانی کاملاً تحت فشار قرار بگیریم. اما مطمئن باشید، این نشانه‌ای است که آن‌ها احساس امنیت کافی برای به اشتراک‌گذاری این بخش از خود را با شما دارند.
آن‌ها خودباور هستند.
وابستگی کودک به سرپرست خود از نوع ایمن است اگر با نشانه‌های واضحی از خودباوری همراه باشد. به عبارت دیگر، آن‌ها از بیان نظرات خود نمی‌ترسند و در مورد احساساتشان صادق هستند. دکتر ویر:
«کودکان با وابستگی ایمن معمولاً اعتماد به نفس بیشتری دارند، به این معنی که برای بیان اینکه چه کسی هستند و چه نیازهایی دارند، آزادی بیشتری دارند. این کودکان معمولاً زودتر از سایر کودکان شروع به صحبت می‌کنند و از بیان اولویت‌های خود احساس خوشایندی دارند.»
تجربه شما از وابستگی کودک به خودتان چیست؟
آیا توانستید نشانه‌های وابستگی ایمن کودک به سرپرست خود را در فرزندتان شناسایی کنید؟ کدام نشانه‌ها برای شما واضح‌تر و خوشایندتر بودند؟ آیا نظری در مورد نحوه‌ی تربیت کودکی با وابستگی ایمن دارید. تیم ما و دوستان آریالندی منتظر خواندن تجربیات و پیشنهادات شما در بخش نظرات هستند. از اینکه تا پایان همراه ما بودید، متشکریم! به امید دیدار شما!
منبع: سایت parents.com
