شب یلدا| سرگرمی‌ها و خوراکی‌های جذاب برای طولانی‌ترین شب سال

آیا می‌دانید چرا شب یلدا این‌قدر برای ما ایرانیان خاص است؟ چه داستان‌ها و فلسفه‌هایی در پس این جشن باستانی نهفته است؟ چگونه می‌توانیم این شب را برای کودکان و نوجوانان جذاب‌تر کنیم؟ شب یلدا امسال، فرصتی است تا با هم به دنیای رنگارنگ سرگرمی‌ها و خوراکی‌های خوشمزه سفر کنیم. در این مقاله، ابتدا به بررسی داستان‌ها و فلسفه شب یلدا می‌پردازیم و سپس ایده‌های کاردستی جالبی برای کودکان و نوجوانان معرفی خواهیم کرد. همچنین، خوراکی‌های جذاب برای شب یلدا امسال را پیشنهاد می‌دهیم تا این شب طولانی را برای شما به یادماندنی‌تر کنیم. بنابراین برای برگزاری شبی خاطره‌انگیز در کنار عزیزانتان همراه آریالند باشید.

داستان‌ و فلسفه شب یلدا چیست؟

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که شب یلدا امسال چه معنایی برای ما دارد؟ چرا این شب، با وجود گذشت سال‌ها، هنوز هم برای ما مهم است؟ آیا می‌دانید ریشه‌های این جشن به کجا برمی‌گردد و چه داستان‌هایی در پس آن نهفته است؟ بیایید با هم به دنیای جذاب و پر از رمز و راز این جشن باستانی سفر کنیم.

شب یلدا: آغاز زمستان و پیروزی نور

شب یلدا، که به عنوان بلندترین شب سال نیز شناخته می‌شود، از غروب آفتاب در آخرین روز پاییز آغاز می‌شود و با طلوع آفتاب در اولین روز زمستان به پایان می‌رسد. شب یلدا امسال ۱۴۰۳ برابر با ۲۰ دسامبر ۲۰۲۴ میلادی خواهد بود. شب یلدا امسال، فرصتی است تا به یادآوری سنت‌های کهن و جشن‌های باستانی بپردازیم.

آریالند آکادمی |  علوم با دکتر جف: مفهوم شب و روز

ریشه واژه یلدا

واژه «یلدا» به زبان سریانی به معنای زایش و تولد است. این واژه از مسیحیان اولیه که به ایران مهاجرت کردند، به زبان فارسی راه پیدا کرده است. ابوریحان بیرونی، دانشمند بزرگ ایرانی، از شب یلدا با نام «میلاد اکبر» یاد کرده و آن را به تولد خورشید نسبت داده است. این شب، به نوعی نماد پیروزی نور بر تاریکی است و نشان‌دهنده‌ی آغاز روزهای بلندتر و روشن‌تر است.

آداب و رسوم شب یلدا

اما شب یلدا تنها به خاطر طولانی بودنش مهم نیست. شب یلدا امسال، آداب و رسوم خاصی دارد که از دیرباز در میان ایرانیان رواج داشته است. یکی از این رسوم، گرد هم آمدن خانواده‌ها و دوستان برای جشن و شادی است. در این شب، مردم به دور هم جمع می‌شوند، خوراکی‌های خوشمزه می‌خورند و داستان‌های قدیمی را روایت می‌کنند. شب یلدا امسال، فرصتی است تا با هم به یادآوری این سنت‌ها بپردازیم و لحظات خوشی را با عزیزانمان سپری کنیم.

چله و تقسیم‌بندی آن

ایرانیان در گذشته، دو دوره چله را می‌شناختند: چله بزرگ و چله کوچک. چله بزرگ که از دی‌ماه آغاز می‌شود، به شدت سرما و تاریکی مربوط می‌شود. اما شب یلدا، به عنوان آخرین شب پاییز، جشن پیروزی نور بر تاریکی است. شب یلدا امسال، مردم با برپایی جشن و سرور، به استقبال روزهای روشن‌تر می‌روند.

روایت‌های مختلف درباره شب یلدا

روایت‌های مختلفی درباره شب یلدا امسال وجود دارد که هر کدام به نوعی به فلسفه و معنای این شب اشاره دارند. یکی از این روایت‌ها به پیروزی روشنایی بر تاریکی مربوط می‌شود. در این روایت، مردم بر این باور بودند که شب یلدا، شب پیروزی نور بر ظلمت است. آن‌ها با مشاهده تغییرات شب و روز، به این نتیجه رسیدند که روزهای بلندتر نشانه‌ی پیروزی روشنایی و روزهای کوتاه‌تر نشانه غلبه تاریکی است. بنابراین، شب یلدا امسال، به عنوان بلندترین شب سال، جشن گرفته می‌شود تا نشان‌دهنده پیروزی نور بر تاریکی باشد.

روایت دیگری به تولد ایزد مهر مربوط می‌شود. در آیین مهرپرستی، این شب به عنوان شب تولد میترا (ایزد مهر) جشن گرفته می‌شد. میترا، نماد عشق و محبت است و در این شب به جهان برمی‌گردد تا روزها را طولانی‌تر کند. این داستان‌ها و روایت‌ها، به ما یادآوری می‌کند که شب یلدا امسال، تنها یک شب طولانی نیست، بلکه فرصتی برای جشن و شادی و یادآوری ارزش‌های انسانی است.

همچنین، برخی بر این باورند که شب یلدا به تولد یک پیامبر در سال ۱۹۶ میلادی نیز مربوط می‌شود. در این روایت، گفته می‌شود که پیامبری در دریا متولد می‌شود و دو دلفین او را از آب بیرون می‌آورند. این داستان‌ها نشان‌دهنده‌ی اهمیت این شب در فرهنگ‌های مختلف و باورهای گوناگون است.

در نهایت، شب یلدا امسال، فرصتی است تا با هم به یادآوری این سنت‌های کهن بپردازیم و لحظات خوشی را با عزیزانمان سپری کنیم. بیایید این شب را با خوراکی‌های خوشمزه، داستان‌های جذاب و سرگرمی‌های جالب پر کنیم و به یاد داشته باشیم که این جشن، نماد پیروزی نور بر تاریکی و زایش دوباره خورشید است.

«شب یلدا 1403؛ تاریخچه و آداب و رسوم شب چله در ایران» را در دیجی مگ بخوانید.

ایده‌های کاردستی شب یلدا امسال برای کودکان

ساخت کاردستی برای جشن‌های فرهنگی مانند شب یلدا امسال، نه تنها یک فعالیت سرگرم‌کننده است، بلکه مزایای زیادی برای کودکان دارد. این کار به تقویت مهارت‌های حرکتی و ذهنی آن‌ها کمک می‌کند و همچنین مشارکت کودکان در جشن‌های آئینی را افزایش می‌دهد. بنابراین با ساخت کاردستی، کودکان احساس تعلق و ارتباط بیشتری با فرهنگ و سنت‌های خود پیدا می‌کنند. همچنین این فعالیت‌ها به شکل‌گیری هویت اجتماعی آن‌ها کمک می‌کند و در آینده باعث ثبات شخصیت و اعتماد به نفس آن‌ها می‌شود.

همچنین در نظر داشته باشید که آشنا کردن کودکان با مناسبت‌های تاریخی و آداب و رسوم کهن، از وظایف مهم والدین و مربیان است. شب یلدا امسال، که در ۳۰ آذرماه برگزار می‌شود، آخرین شب پاییز و بلندترین شب سال است. ما ایرانیان به رسم عادت قدیمی این شب را در کنار خانواده‌های بزرگتر خود می‌گذرانیم و با قصه‌گویی و خوردن تنقلاتی مانند هندوانه، انار و آجیل، این شب را به یادماندنی‌تر می‌کنیم. برای پررنگ‌تر کردن این شب در ذهن کودک و ایجاد خاطرات خوش، ساخت کاردستی‌های یلدایی با موضوعاتی که همواره در این شب تکرار می‌شوند، می‌تواند ایده‌ای عالی برای تربیت و پرورش کودکی خلاق باشد. 10 مورد از جذاب‌ترین و کاربردی‌ترین ایده‌های کاردستی شب یلدا امسال برای کودکان و نوجوانان به شرح زیر هستند:

آموزش چهار فصل به کودکان خردسال با کاردستی خاله شیرین

1. آدم برفی با جوراب

یکی از کاردستی‌های ساده و جذاب، ساخت آدم برفی با استفاده از یک جوراب سفید است. کافی است جوراب را از زیر پاشنه به دو قسمت برش بزنید و با نخ و سوزن به هم بدوزید. سپس آن را با برنج پر کنید و در ادامه  با تزئینات دلخواه، یک آدم برفی بانمک بسازید. این کار نه تنها سرگرم‌کننده است، بلکه به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های حرکتی خود را تقویت کنند.

2. کلاه بوقی هندوانه‌ای

ساخت کلاه بوقی هندوانه‌ای نیز ایده‌ای خلاقانه است. با برش مقوای قرمز به شکل دایره و افزودن هسته‌های هندوانه با ماژیک، می‌توانید یک کلاه بوقی زیبا بسازید. این کلاه می‌تواند به عنوان یک نماد شاداب از شب یلدا امسال در جشن‌ها استفاده شود. فرزند شما با سر گذاشتن این  کلاه، شادی و هیجان بیشتری در طول مهمانی تجربه خواهد  کرد و رابطه‌ی عمیق‌تری با این شب ایرانی برقرار خواهد کرد.

3. نقاشی هندوانه با مهر سیب‌زمینی

استفاده از سیب‌زمینی برای ساخت مهر و نقاشی هندوانه، یک کاردستی ساده و جذاب برای شب یلدا امسال است. کودکان می‌توانند با رنگ‌آمیزی سیب‌زمینی و استفاده از آن به عنوان مهر، نقاشی‌های زیبا بسازند. این فعالیت به آن‌ها کمک می‌کند تا خلاقیت خود را به نمایش بگذارند.

4. ریسه هندوانه

ساخت ریسه‌های هندوانه‌ای با مقواهای رنگی نیز یک ایده عالی برای تزیین فضای جشن شب یلدا امسال است. با برش نیم‌دایره‌های قرمز و سبز و چسباندن آن‌ها به هم، می‌توانید ریسه‌های زیبا و شاداب بسازید که فضای جشن را زنده‌تر کند.

5. گوی برفی

ساخت گوی‌های برفی با استفاده از شیشه‌های خالی و تزئینات مختلف، یک فعالیت دوست‌داشتنی برای کودکان است. آن‌ها می‌توانند با چسباندن اشیاء کوچک داخل شیشه و پر کردن آن با آب و اکلیل، گوی‌های برفی زیبا بسازند. توجه داشته باشید که فرزند شما ابتدا باید، شیشه را به صورت وارون قرار داده، داخل آن را تزیین کرده و از مایع اکلیلی پر کند. سپس با کمک شما درب شیشه را محکم کرده و سپس شیشه را واژگون کند تا به صورت معجزه‌آسایی در شب یلدا امسال آسمان درون گوی شروع به باریدن برف کند.

6. شمع یلدایی

ساخت شمع یلدایی با استفاده از موم شمع و قالب‌های سیلیکونی، یک فعالیت جذاب و ساده است. کودکان و نوجوانان می‌توانند با ذوب کردن موم و ریختن آن در قالب‌ها، شمع‌های زیبا و رنگارنگی باری شب یلدا امسال بسازند. این کار نه تنها به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های عملی خود را تقویت کنند، بلکه می‌تواند به عنوان یک تزیین زیبا برای جشن نیز مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از این شمع‌ها در طول مهمانی، اعتماد و عزت نفس فرزند شما را به صورت چشمگیری افزایش خواهد داد.

7. گلدان یلدایی

ساخت گلدان‌های یلدایی با استفاده از قوطی‌های خالی یا گلدان‌های قدیمی، ایده‌ای خلاقانه و دوست‌داشتنی برای تزئین فضای جشن شب یلدا امسال است. کودکان می‌توانند با رنگ‌آمیزی و تزئین گلدان‌ها، گیاهان یا گل‌های خود را در آن‌ها قرار دهند. این فعالیت به آن‌ها کمک می‌کند تا با طبیعت و نگهداری از گیاهان آشنا شوند.

8. کارت پستال یلدایی

ساخت کارت پستال‌های یلدایی یکی دیگر از کاردستی‌های ساده و زیباست. کودکان می‌توانند با استفاده از مقواهای رنگی و تزئینات مختلف، کارت‌های پستالی زیبایی برای شب یلدا امسال بسازند و آن‌ها را به دوستان و خانواده هدیه دهند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا احساسات خود را به شیوه‌ای خلاقانه ابراز کنند.

9. تاج یلدایی

ساخت تاج‌های یلدایی با استفاده از نمد و مقوا، ایده‌ای جذاب برای کودکان و نوجوانان است. آن‌ها می‌توانند با برش و چسباندن اشکال هندوانه و انار، تاج‌های زیبایی بسازند و در جشن‌ شب یلدا امسال از آن‌ها استفاده کنند. این فعالیت به تقویت خلاقیت و مهارت‌های دستی آن‌ها کمک می‌کند.

10. نقاشی کلاژ

ایجاد نقاشی‌های کلاژ با استفاده از مقوا و نمد، یک فعالیت سرگرم‌کننده و آموزشی است. کودکان می‌توانند با برش و چسباندن اشکال مختلف، تصاویری از سفره شب یلدا را خلق کرده و در کنار یکدیگر بچسبانند. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا با آداب و رسوم شب یلدا آشنا شوند و خلاقیت خود را به نمایش بگذارند.

بهترین پیش غذا و دسرهای شب یلدا امسال

شب یلدا امسال، فرصتی عالی برای گردهمایی خانواده و دوستان است. با تهیه‌ی غذاهای خوشمزه و متنوع، می‌توانید این شب را به یادماندنی‌تر کنید. در این بخش، به معرفی جدیدترین دستورپخت‌ها برای پیش‌غذاها و دسرهای شب یلدا امسال خواهیم پرداخت که می‌تواند سفره شما را رنگین‌تر کند.

کمی بعد از صرف تنقلات مخصوص شب یلدا، اعضای خانواده به تدریج احساس گرسنگی می‌کنند و نگاهشان از شیرینی‌ها و آجیل‌ها به سمت میز شام جلب می‌شود. پیش از سرو غذای اصلی، بهتر است که پیش‌غذا و سالاد را روی میز بیاوریم. برای پیش‌غذای شب یلدا امسال، چند پیشنهاد جذاب داریم.

1. طرز تهیه خشیل

خشیل، یک پیش‌غذای خوشمزه و سنتی از اردبیل است که به هَلیم شباهت دارد. برای تهیه این خوراک، بلغور گندم و آرد را با هم ترکیب کرده و با زردچوبه و نمک بپزید. در نهایت، با مقداری شکر و دارچین سرو کنید. این پیش‌غذا می‌تواند گزینه‌ای عالی برای شب یلدا امسال باشد.

مواد لازم:

بلغور گندم: ۴ قاشق غذاخوری

آرد: ۴ قاشق غذاخوری

زردچوبه: نصف قاشق چای‌خوری

نمک: نصف قاشق چای‌خوری

آب: ۶ لیوان

شکر: به مقدار لازم

دارچین: به مقدار لازم

کره یا روغن حیوانی: ۵۰ گرم

مراحل تهیه:

بلغور گندم را یک ساعت در آب خیس کنید. سپس آن را همراه با ۳ لیوان آب و مقداری زردچوبه در قابلمه‌ای بریزید و روی حرارت متوسط قرار دهید. در این مرحله درب قابلمه را نبندید. سپس نیمی از کره یا روغن را به بلغور پخته شده اضافه کنید. آرد را در ۲ لیوان آب سرد حل کرده و به بلغور اضافه کنید. مواد را مدام هم بزنید تا آردها گلوله نشوند. در این مرحله مقداری نمک به مواد اضافه کنید. خشیل را در ظرف‌های دلخواه خود بریزید و مخلوط شکر و دارچین را همراه با کره به آن اضافه کنید. نوش جان!

2. طرز تهیه پاناکوتا انار

پاناکوتا انار، یک دسر خوشمزه و مناسب برای شب یلدا امسال است.

مواد لازم:

شیر: ۱ لیوان

شکر: ۲ قاشق غذاخوری

نشاسته ذرت: ۲ قاشق چای‌خوری

پودر ژلاتین: ۱ قاشق غذاخوری

خامه صبحانه: ۱ قاشق غذاخوری

گلاب: ۱ قاشق غذاخوری

ژله انار: نصف بسته

دانه انار: ۱ پیمانه

مراحل تهیه:

شیر، پودر ژلاتین و نشاسته ذرت را در ظرفی بریزید و به روش بن‌ماری با یکدیگر ذوب و ترکیب کنید. سپس خامه، شکر و گلاب را به مواد اضافه کرده و داخل ظرف دلخواه خود بریزید. ظرف را در یخچال قرار دهید تا مواد خود را بگیرند. ژله‌ی انار را نیز با یک لیوان آب جوش و مقداری آب سرد مخلوط کنید و بگذارید کمی خنک شود.

مخلوط شیر و سایر مواد را از یخچال بیرون آورده و روی آن کمی دانه‌ی انار ریخته و سپس مقداری ژله بریزید. این کار را لایه به لایه انجام دهید و در نهایت ظرف را در یخچال قرار دهید. پس از چند ساعت پاناکوتای شما آماده است. نوش جان!

3. آش کارده

آش کارده یکی از گزینه‌های مناسب برای پیش‌غذای شب یلدا امسال است و ریشه‌ی آن به استان چهارمحال و بختیاری و قوم لر کشورمان برمی‌گردد.

مواد لازم:

سبزی کارده: ۱۰۰ گرم

بلغور جو: نصف پیمانه

برنج نیم‌دانه: یک‌چهارم پیمانه

سیر: ۵ حبه

دوغ ترش: نیم‌کیلو

آبغوره یا آب نارنج: ۱ استکان

نمک و زردچوبه: به مقدار لازم

مراحل تهیه:

کارده خشک را برای ۳ ساعت درون مقداری آب گرم خیس کنید. جو و کارده را همراه با یک‌ونیم لیتر آب درون قابلمه‌ای بریزید و روی حرارت قرار دهید تا مواد به جوش بیایند. سپس دوغ ترش را به قابلمه اضافه کنید و مواد را هم بزنید تا ته نگیرند. شعله را کم کنید تا سبزی بپزد. این مرحله به ۲ الی ۳ ساعت زمان نیاز دارد. برنج را به قابلمه اضافه کنید و حدود ۱ ساعت طول می‌کشد تا مواد کاملا جا بیفتند. در ده دقیقه نهایی پخت، آبغوره یا آب نارنج را به مواد اضافه کنید. آش شما آماده است. نوش جان!

4. گندم شیر (پرتله) لرستانی

پرتله لرستانی نیز غذایی شبیه به آش است که می‌توانید به عنوان پیش‌غذا در شب یلدا امسال سرو کنید.

مواد لازم:

گندم شیر: ۱ کیلوگرم

شیر تازه: ۲ لیتر

نمک: به مقدار لازم

مراحل تهیه:

گندم‌های تازه را بکوبید و همراه با یک لیتر آب در قابلمه‌ای بریزید. قابلمه را برای ۴۰ دقیقه روی شعله‌ای با حرارت ملایم قرار دهید. شیر را آرام‌آرام به مواد اضافه کنید و هم بزنید. پس از نیم‌ساعت، مقداری نمک به آش پرتله اضافه کنید. آش لرستانی شما آماده است. نوش جان!

5. سالاد انار یلدایی

سالاد انار یلدایی با ترکیب انار، هویج و کلم قرمز، یکی از بهترین پیش‌غذاها برای شب یلدا امسال است. این سالاد رنگ بسیار شاد و جذابی را به سفره یلدا امسال شما اضافه می‌کند.

مواد لازم:

انار: ۱ عدد بزرگ

هویج: ۱ عدد بزرگ

کلم قرمز: ۱ پیمانه

گردو: ۱/۲ پیمانه

روغن زیتون: ۲ قاشق غذاخوری

آب لیمو: ۱ قاشق غذاخوری

نمک و فلفل: به مقدار لازم

مراحل تهیه:

انار را دانه کنید و هویج را رنده کنید. کلم قرمز را به صورت نازک برش دهید و همه مواد را در یک کاسه بزرگ ترکیب کنید. روغن زیتون، آب لیمو، نمک و فلفل را به مخلوط اضافه کنید و خوب هم بزنید. سالاد را در یخچال بگذارید تا کمی خنک شود و سپس سرو کنید. این سالاد خوشمزه و سریع آماده می‌شود و می‌تواند جلوه خاصی به میز شام شما ببخشد. با این دستورپخت‌ها، می‌توانید شب یلدا امسال را با طعم‌های خوشمزه و متنوع جشن بگیرید و لحظات خوشی را در کنار خانواده و دوستانتان سپری کنید.

50 خوراکی جذاب شب یلدا را در مجله یامی فروت بخوانید.

شما چگونه شب یلدا امسال را به یک جشن فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کنید؟

شب یلدا امسال، فرصتی است تا با هم به دنیای رنگارنگ سرگرمی‌ها و خوراکی‌های خوشمزه سفر کنیم. این شب، به عنوان بلندترین شب سال، نه تنها یادآور آداب و رسوم کهن ایرانی است، بلکه فرصتی برای گردهمایی خانواده و دوستان به شمار می‌رود. در این مقاله، به بررسی داستان‌ها و فلسفه شب یلدا پرداختیم و ایده‌های کاردستی جذابی برای کودکان و نوجوانان معرفی کردیم که می‌تواند این شب را برای آن‌ها جذاب‌تر کند.

ایده‌های کاردستی شب یلدا امسال، مانند ساخت آدم برفی با جوراب و کلاه بوقی هندوانه‌ای، به کودکان کمک می‌کند تا با فرهنگ و سنت‌های خود آشنا شوند و مهارت‌های حرکتی و خلاقیت خود را تقویت کنند. همچنین، فعالیت‌هایی مانند نقاشی هندوانه با مهر سیب‌زمینی و ساخت گلدان یلدایی، می‌تواند به ایجاد خاطرات خوش و تقویت حس تعلق به این جشن کمک کند.

در کنار سرگرمی‌ها، خوراکی‌های خوشمزه نیز نقش مهمی در شب یلدا امسال دارند. از پیش‌غذاهایی مانند خشیل و آش کارده گرفته تا دسرهای خوشمزه‌ای مانند پاناکوتا انار و سالاد انار یلدایی، همه این‌ها می‌توانند سفره شما را رنگین‌تر و این شب را به یادماندنی‌تر کنند. با این ترکیب از سرگرمی‌ها و خوراکی‌های خوشمزه، شب یلدا امسال می‌تواند به یک جشن فراموش‌نشدنی تبدیل شود. شما چه پیشنهاداتی برای شب یلدا امسال دارید. در قسمت نظرات برای ما و دیگر دوستان آریالندی بنویسید. از همراهی شما متشکریم! با آرزوی صبحی روشن و رهایی‌بخش برای شما!