معرفی راه های آموزش الفبا به کودکان | سریعترین و بهترین راهکارها
با استفاده از روش‌های آموزش الفبا به کودکان با انواع ابزار کمک آموزشی، کودکانی که به آموزش مفاهیم پایه علاقمند نیستند را به آموزش دعوت کنید.
چگونه به کودک خود الفبای فارسی و انگلیسی را آموزش دهیم؟ آموزش مفاهیم پایه چه نقشی در زندگی کودکان خردسال دارد؟ آیا آموزش الفبا به کودکان پیش دبستانی صحیح است؟ بهترین سن برای شروع آموزش خواندن و نوشتن چه زمانی است؟ اگر به دنبال یافتن پاسخ مناسبی برای این سوالات هستید، پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را با دقت مطالعه کنید. ما در این مقاله، انواع روش‌های آموزش الفبا به کودکان را همراه با انواع ابزار کمک آموزشی را برای شما گردآوری کرده ایم. بنابراین می توانید با استفاده از این شیوه های نوین و خلاقانه، کودکانی که به آموزش مفاهیم پایه مشتاق نیستند را به آموزش دعوت کنید. پس با ما همراه باشید.
چرا آموزش الفبا به کودکان اهمیت دارد؟
آغاز دوران مدرسه، از مهم‌ترین مراحل زندگی اجتماعی کودک محسوب می‌شود. کودکان دبستانی تمام انرژی خود را صرف تقویت مهارتهای اولیه‌ای همچون خواندن و نوشتن می‌کنند. آنها به درستی در می‌یابند که برای تقویت ارتباطات اجتماعی خود به یادگیری مهارتهای پایه احتیاج دارند. البته در راه یادگیری الفبا با چالش‌های گوناگونی نیز مواجه می‌شوند، زیرا سرعت یادگیری هر کودک با دیگری متفاوت است. همچنین مسائل رفتاری همچون بازیگوشی و عدم تمرکز کودکان، کار را برای آموزش سخت‌تر هم می‌کند. اگر والدین در زمان مناسب، نسبت به آموزش مفاهیم پایه به کودک خود اقدام کرده و شیوه های درست را به کار ببرند، سرعت عمل کودک در یادگیری چند برابر خواهد شد. به صورت کلی آموزش الفبا به کودکان پیش دبستانی مزایای زیر را برای آنها به همراه خواهد داشت:
- کودکانی که با نام حروف الفبا آشنا هستند، می‌توانند صداهای مختلف حروف را به راحتی به خاطر بسپارند.
- کودکانی که به راحتی نام حروف الفبا را بیان می‌کنند، سریع‌تر می‌توانند مهارتهای خواندن خود را پرورش دهند.
- آموزش مفاهیم ابتدایی همچون الفبا، کودک را برای درک بهتر جهان اطراف خود تشویق می‌کند.
- تقویت مهارتهای سخنوری
- آماده‌سازی ذهن کودک برای آموزش مفاهیم دیگری همچون ریاضی و فیزیک
- کمک به پرورش مهارتهای فکری کودک
البته در نظر داشته باشید که آموزش الفبا باید در زمان و سن مناسب آغاز شود.
آیا آموزش زود هنگام الفبا برای کودک مشکل ساز خواهد شد؟
به صورت کلی آموزش زود هنگام الفبا، مشکلات زیر را برای کودک به همراه خواهد داشت:
- سرزندگی و شادابی کودک را سرکوب کرده و او را از یادگیری خسته می‌کند.
- در صورتی که کودک شما مهارتهای اساسی و ابتدایی را آموزش ندیده باشد، آموزش الفبا موجب سرخوردگی و ناراحتی او خواهد شد.
- تکرار مباحث آموزشی در مدرسه موجب کاهش انگیزه‌ی تحصیلی در کودک می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود در دوره‌ی پیش دبستانی، تنها او را با اشکال و آوای حروف آشنا کنید.
اگر آموزه‌های شما با معلم مدرسه مغایرت داشته باشد، کودک دچار سردرگمی خواهد شد.
⇐ بیشتر بخوانید: آموزش نظم به کودک پیش دبستانی ⇒
از چه سنی می‌توان آموزش الفبا را به کودک شروع کنیم؟
بسیاری از والدین اصرار دارند که آموزش خواندن و نوشتن را از سنین بسیار کم (یک تا دو سالگی) شروع کنند. به همین دلیل کودک خود را برای یادگیری حروف تحت فشار قرار می‌دهند. توجه داشته باشید که حتی در تربیت کودکان به شیوه‌ی نوین نیز، آموزش مفاهیم به صورت اجباری صحیح نیست. آموزش زود هنگام مفاهیم ابتدایی نه تنها موجب پیشرفت تحصیلی کودک نمی‌شود، بلکه او را خسته و کلافه نیز خواهد کرد. به همین دلیل توصیه می‌شود، آموزش الفبا را در زمان مناسب و با شیوه‌های صحیح آغاز کنید. متخصصان دریافته‌اند بهترین سن برای آغاز آموزش حروف به کودک، حدود سه سالگی خواهد بود. البته بهتر است پیش از شروع آموزش، حتما آزمون‌های مربوطه را از کودک خود اخذ کنید. اگر کارشناسان توانایی کودک شما را برای یادگیری الفبا تایید کردند، میتوانید مراحل آموزش را آغاز کنید. توجه داشته باشید که آموزش حروف فارسی در دوره‌ی پیش دبستانی باید به آشنایی سطحی کودک با ظاهر و آوای حروف محدود شود. به صورت کلی مراحل اولیه‌ی آشنایی کودکان با الفبا شامل موارد زیر می‌شود:
- یک تا دو سالگی: در این مرحله از انواع کتاب، لالایی و نغمه استفاده کرده و کودک خود را با اشکال الفبا آشنا کنید. در این مرحله میتوانید از انواع کتابهای مصور و موزیکال نیز استفاده کنید.
- دو تا سه سالگی: کودک در این سن می‌تواند موضوع کتاب‌ها را به خاطر سپرده و آن را حفظ کند. بنابراین توصیه می‌شود در این سن از انواع کتابهای شعر، کتاب داستان و... استفاده کنید.
- سه تا پنج سالگی: شما میتوانید آموزش الفبا را در این بازه‌ی زمانی آغاز کرده و با استفاده از انواع کتابهای الفبا و مصور کودک خود را با اشکال و آوای حروف آشنا کنید.
بهترین راهکارهای آموزش الفبا به کودکان
روش‌های بسیار جذابی برای آموزش الفبا به کودکان پیش دبستانی وجود دارد. این روش‌ها مختص به زبان فارسی نبوده و شما میتوانید با استفاده از آنها، زبان‌های خارجی دیگری همچون انگلیسی را نیز به کودک خود آموزش دهید. شما میتوانید به راحتی از این روش‌ها برای آموزش اعداد به کودکان نیز استفاده کنید. مهم‌ترین روش‌های آموزشی برای کودکان 3 الی 7 سال به شرح زیر هستند:
استفاده از کتابهای کمک آموزشی
در سال‌های اخیر، ناشرین داخلی انواع کتابهای آموزشی را تدوین و به چاپ رسانده‌اند. کتابهای آموزشی این امکان را به کودک می‌دهند که ضمن رنگ‌آمیزی و خواندن حروف، با ظاهر آنها آشنا شده و آوای حروف را تکرار کنند. در حال حاضر هزاران نسخه از کتابهای آموزش الفبای فارسی در بازار وجود دارد. بنابراین شما میتوانید با توجه به اهداف آموزشی خود، بهترین آنها را انتخاب کنید. به صورت کلی محبوب‌ترین کتابهای آموزش حروف فارسی به شرح زیر هستند:
معرفی بهترین کتابهای آموزش الفبا به کودکان
1. مجموعه کتابهای حواستو جمع کن
مجموعه کتابهای حواستو جمع کن در 17 جلد تدوین و به چاپ رسیده است. در واقع این کتاب‌ها به عنوان کتاب کار کودک شناخته می‌شوند. شما میتوانید با استفاده از این کتاب‌ها، مهارتهای پایه‌ی کودک خود همچون ریاضی، اطلاعات عمومی، الفبا و... را تقویت کنید. همچنین جلد هفدهم این مجموعه به صورت اختصاصی، مهارتهای خواندن و نوشتن کودک را تقویت خواهد کرد. استفاده از این کتاب برای کودکان بالای 5 سال مناسب است.
2. مجموعه کتابهای فرهنگ مصور
یکی دیگر از کتابهای موثر برای آموزش الفبا به کودکان، مجموعه کتابهای فرهنگ مصور هستند. این مجموعه در سه دسته‌ی حروف اضافه، جمله‌سازی و فعل‌ها منتشر شدهاست. از ویژگی‌های بارز این کتاب‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترسیم تصویر حروف الفبا با ظاهری جذاب
- آشنایی کودک با ظاهر حروف الفبا
- آشنایی کودک با آوای حروف الفبا
- آشنایی کودک با اجزای مختلف جمله
استفاده از موسیقی‌های ریتمیک
کودکان عاشق موسیقی، رقص و آواز هستند. آنها ریتم‌های موسیقی را به صورت کامل آنالیز کرده و به خاطر می‌سپارند. شما میتوانید با استفاده از این توانایی کودک، حروف الفبای فارسی و انگلیسی را به کودک خود آموزش دهید. موسیقی بستر مناسبی برای تمرین و تکرار حروف الفبا و اعداد ساخته و کودک را به راحتی سرگرم می‌کند. در حال حاضر انواع سی‌دی و کتابهای موزیکال برای آموزش الفبا در بازار موجود است. همچنین شما میتوانید به راحتی در صفحه‌ی مرورگر خود، عباراتی همچون «شعر حروف الفبای فارسی» را جستجو کرده و با استفاده از فایل‌های صوتی و تصویری، کودک خود را با اشکال و آوای حروف آشنا کنید. استفاده از این روش برای کودکان 2 سال به بالا مناسب خواهد بود.
استفاده از بازی‌های آموزشی
کودکان در سنین خردسالی حواس پرت و بازیگوش هستند. آنها علاقه‌ی بسیار زیادی به انواع بازی و سرگرمی دارند، زیرا با استفاده از آن می‌توانند به راحتی انرژی خود را تخلیه کرده و تجربیات خوبی به دست بیاورند. توصیه می‌شود در سنین پیش دبستانی از انواع بازی آموزش الفبا استفاده کرده و از خلاقیت سرشار کودک خود در راستای آموزش مفاهیم ساده بهره ببرید. شما میتوانید این بازی‌ها را به صورت انفرادی یا گروهی برگزار کنید. از بازی‌های آموزشی گروهی می‌توان به خمیر بازی، نقاشی و... اشاره کرد.
معرفی بهترین اسباب بازی‌ها برای آموزش الفبا به کودکان
در این بخش بهترین اسباب‌بازی‌های آموزشی را معرفی می‌کنیم. شما میتوانید با استفاده از این وسایل، مهارتهای نوشتن و خواندن کودک خود را تقویت کنید.
1. تخته سیاه یا وایت برد
کودکان بازی با انواع تابلوهای نگارشی را دوست دارند. آنها در طول بازی با تخته سیاه، خود را به جای معلم مدرسه تصور کرده و برای عروسک‌های خود کلاس درس برگزار می‌کنند. کودکان می‌توانند با استفاده از این اسباب بازی، حروف الفبا را ترسیم کرده و در کنار آن نقاشی بکشند. این روش برای شروع آموزش الفبا بسیار مناسب خواهد بود.
2. بازی آموزشی جنگل الفبای فارسی کارابال
جنگل الفبای فارسی به عنوان موثرترین اسباب بازی آموزش الفبا شناخته می‌شود. این مجموعه شامل محصولات کمک آموزشی زیر است:
- پازل سه بعدی با طرح جنگل و حیوانات
- 35 مهره با شکل حیوانات جنگل که هر کدام نماینده‌ی یک حرف الفبا هستند.
- کتاب داستان
- تخته‌ی تمرین وایت بردی
- ماژیک وایت برد
- استند دیواری برای حروف الفبای فارسی
کودک با در اختیار داشتن این تجهیزات می‌تواند از قوه‌ی تخیل خود استفاده کرده و برای هر کدام از حروف الفبا و حیوانات یک داستان جذاب و سرگرم کننده بسازد.
3. پازل‌های الفبا و اعداد فارسی
پازل‌ها از جذاب‌ترین بازی‌های آموزشی هستند که اوقات سرگرم‌کننده و شادی را برای کودکان فراهم می‌کنند. از مدرن‌ترین پازل‌های آموزشی می‌توان به بلوک‌های چوبی الفبا و اعداد اشاره کرد. کودک می‌تواند به راحتی با این بلوک‌ها کلمات و اعداد گوناگون را ساخته و از آموزش الفبا لذت ببرد.
4. بازی تیزبین انگلیسی
شما میتوانید از انواع فلش کارت برای آموزش الفبا استفاده کرده و دقت و سرعت عمل کودک خود را تقویت کنید. بازی تیزبین انگلیسی نیز یکی از محصولات فلش کارتی است که کودک برای بازی با آن باید کلمات مربوط به حروف انگلیسی را آموخته باشد. بازی با تیزبین انگلیسی به افزایش تمرکز و دقت کودک کمک کرده و غلط‌های املایی او را به حداقل می‌رساند.
5. اسباب بازی‌های خلاقانه
اسباب بازی های خلاقانه، وسایل کاربردی هستند که کودک برای استفاده از آن به هیچ قانون و چهارچوبی احتیاج نخواهد داشت. از این بازی ها می توان به انواع خمیر بازی، رنگ انگشتی، اسلایم و… اشاره کرد. کودک در طول بازی با این وسایل، احساس آزادی کرده و نیروی خلاقیت خود را تقویت به کار می گیرد. شما می توانید از این ویژگی ها استفاده کرده و انواع مفاهیم اولیه را به کودک خود آموزش دهید. برای مثال الگوی حروف الفبا را بر روی کاغذ بکشید و از کودک خود بخواهید با استفاده از خمیر بازی، شکل سه بعدی آنها را بسازد. استفاده از این روش‌های ساده و مدرن، سرعت یادگیری کودک را دوچندان می کند.
استفاده از اپلیکیشن‌ها آموزشی
کودک شما چند ساعت در روز از ابزار الکترونیکی استفاده می‌کند؟ در این بازه‌ی زمانی از چه نرم‌افزارهایی استفاده می‌کند؟ آیا این نرم‌افزارها مناسب سن او طراحی شده‌اند؟ علاقه‌ی کودکان به تلفن همراه و کامپیوتر بر کسی پوشیده نیست. شما میتوانید از این تکنولوژی استفاده کرده و الفبای فارسی و انگلیسی را به کودک خود آموزش دهید. اکثر اپلیکشن‌های آموزشی متناسب با سن کودک طراحی شده‌اند و اوقات فراغت او را به درستی پر می‌کنند.
معرفی بهترین اپلیکیشن ها برای آموزش الفبا به کودکان
در این بخش محبوب‌ترین اپلیکشن‌های آموزش الفبا را معرفی می‌کنیم. این نرم‌افزارها در بین کاربران خود، امتیازی بیش از 4 را کسب کرده‌اند.
1. اپلیکیشن الفبای فارسی- دانشجوی کوچولو
این نرم افزار بر پایه‌ی بازی‌های مجازی طراحی شده و تمام حروف الفبای فارسی را به کودک شما آموزش می‌دهد. کودک در طول بازی با این نرم‌افزار، کاملا سرگرم شده و همزمان اهداف آموزشی آن را دنبال می‌کند. در طراحی این بازی الکترونیکی، از روش تدریس معلمان پیش‌دبستانی استفاده شده و مباحث مقدمات پایه‌ی دبستان نیز آموزش داده می‌شود. از امکانات این اپلیکیشن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آموزش حروف فارسی با استفاده از شعر و موسیقی
- ارائه‌ی انواع بازی و سرگرمی بر پایه‌ی آموزش الفبای فارسی
- ارائه‌ی تلفظ صحیح کلمات فارسی
- آشنا کردن کودکان با املای صحیح کلمات
- ارائه‌ی داستان‌های جذاب برای هر کدام از حروف الفبا
- ارائه‌ی صفحه‌ی سفید برای نقاشی کردن کودکان
2. اپلیکیشن الفبای انگلیسی- لینگو کیدز (lingo kids)
این نرم‌افزار به عنوان محبوب‌ترین نرم‌افزار آموزش زبان به کودکان شناخته می‌شود. استفاده از این برنامه بسیار راحت بوده و کودکان 2 الی 8 ساله می‌توانند با استفاده از آن الفبای انگلیسی را آموزش ببینند. مباحث این اپلیکیشن توسط متخصصان دانشگاه آکسفورد طراحی شدهاست. از مزیت‌های این نرم‌افزار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آموزش حروف و اعداد انگلیسی
- ارایه‌ی بازی‌های نوشتاری و دستور زبانی
- آشنایی کودکان با تلفظ و لحن درست کلمات
- آموزش نحوه‌ی نگارش حروف انگلیسی
- آموزش نحوه‌ی تلفظ و نگارش رنگ‌ها، اشکال، حیوانات، غذاها و ...
- ارائه‌ی 72 موضوع متفاوت برای آموزش الفبای انگلیسی
روش های ایجاد علاقه به یادگیری آموزش الفبا به کودکان
کودک در سنین 3 تا 6 سال، استعدادهای خود را به نمایش می‌گذارد. توصیه می‌شود در این رده‌ی سنی، ابتدا استعدادهای کودک خود را کشف کرده و سپس آنها را پرورش دهید. شما میتوانید برای تقویت مهارتهای کود
ک خود، از دنیای وسیع اسباب بازی‌ها کمک بگیرید. البته روش‌های زیادی برای آموزش الفبا به کودکان وجود دارد. دو عامل مهم برای انتخاب روش آموزشی به شرح زیر هستند:
- علائق و استعدادهای کودک
- مهارتهای آموزگار
به این ترتیب توصیه می‌شود پیش از شروع آموزش، ابتدا علایق کودک خود را در نظر بگیرید. برای مثال اگر کودک شما نقاشی‌کشیدن را به بازی‌هایی همچون پازل و... ترجیح می‌دهد، میتوانید از انواع رنگ انگشتی، آبرنگ و... برای آموزش الفبا به او استفاده کنید. همچنین در هنگام آموزش حروف فارسی و انگلیسی به کودکان خود به نکات زیر توجه داشته باشید:
- سطح یادگیری کودکان با یکدیگر متفاوت است. معمولا کودکان بازیگوش و کم‌توجه به زمان بیشتری برای یادگیری احتیاج دارند.
- کودکان پیش دبستانی روحیه‌ی بسیار حساسی دارند. در هنگام آموزش الفبا به کودک خود، از واژگان منفی و افعال سرزنشگر استفاده نکنید. برای مثال هرگز کودک خود را با عباراتی مانند «چه قدر تنبلی؟»، «چرا درس نمی‌خونی؟»، «چقدر خنگی» و... صدا نزنید. کودکان با شنیدن این جملات سریعا ناامید شده و از تلاش برای یادگیری دست می‌کشند.
- هر روز برای کودک خود یک کتاب داستان یا شعر بخوانید. پس از مدتی کودک تلاش می‌کند حروف الفبا را آموزش دیده و به تنهایی کتاب بخواند.
- ابتدا حروف لازم برای نوشتن نام و نام خانوادگی کودک را به او بیاموزید. شما میتوانید نحوه‌ی نگارش اسامی خانواده را نیز به او آموزش دهید.
- پس از آنکه حرفی جدید را به کودک آموزش دادید، حروف قبلی را نیز به صورت کامل مرور کنید.
- از روش‌های آموزشی جذاب و سرگرم‌کننده استفاده کنید. موزیک و ترانه‌های کودکانه بهترین گزینه برای آموزش مفاهیم پایه هستند.
جمع‌بندی
امروزه اکثر والدین نسبت به آموزش الفبا به کودکان پیش دبستانی خود اقدام می‌کنند. این افراد تصور می‌کنند آموزش زود هنگام الفبا موجب پیشرفت تحصیلی کودکشان می‌شود. البته برای آموزش الفبا به کودکان باید به نکات زیادی توجه داشته باشید تا از مزایای آن بهره برده و در عین حال به روحیه‌ی کودک خود آسیبی وارد نکنید. در این مطلب راهکارهای صحیح آموزش الفبا به کودکان را شرح دادیم. پس از مطالعه‌ی این مطلب، با انواع ابزارهای کمک آموزشی آشنا خواهید شد. همراهان گرامی، شما میتوانید راهکارهای موثر خود برای آموزش مفاهیم ساده را با دیگر دوستان آریالندی به اشتراک بگذارید. همچنین شما میتوانید تجربیات خود از راهکارهای ارائه شده را نیز در قسمت نظرات برای ما ارسال کنید. از اینکه با ما همراه بودید، متشکریم. با آرزوی موفقیت روز افزون شما و فرزندانتان!
