آیا اسباب بازی‌های پلاستیکی مضر هستند؟

پلاستیک، معضل سبک زندگی امروز است. بیشترین زباله‌های موجود در طبیعت که آفت محیط زیست شده‌اند محصولات پلاستیکی هستند. می‌توان ضررهای پلاستیک برای محیط زیست و انسان را از جنبه‌ها و ابعاد مختلف بررسی کرد و البته در بیشتر موارد به نتایج خوشایند و امیدبخشی نرسید. (مگر آن که مردم در شیوه‌ی مصرف و سبک زندگی خود تجدید نظر کنند و دولت‌ها نیز با وضع و اجرای قوانین، این روند را حمایت نمایند.) اما آنچه در اینجا برای ما مهم است نقش پلاستیک در زندگی و سلامت کودکان است. همه‌ی ما از جنبه‌های گوناگون مراقب فرزندان خود هستیم. از سلامتی تن و روان آنها گرفته تا غذایی که می‌خورند و بازی‌ها و فعالیت‌هایی که در کودکی به آنها می‌پردازند. هدف اصلی هر پدر و مادری این است که از فرزند خود در زمینه‌های گوناگون مراقبت کند اما همیشه این هدف به راحتی برآورده نمی‌شود. به عنوان مثال بعضی از پدر و مادرها در کنار کلم بروکلی و لبوی پخته (دست کم امیدوارم این سبزیجات در برنامه غذایی بچه‌ها باشند.) چیپس و پفک را در رژیم غذایی کودک قرار می‌دهند. این همان الگوی مخرب و اشتباهی است که ممکن است در جنبه‌های دیگری غیر از تغذیه نیز تکرار شود. پدر و مادر از یک سو با صرف وقت، بودجه و مراجعه به پزشکان و مشاوران مختلف سعی می‌کنند بهداشت جسمی و روانی کودک را تأمین کنند و از سوی دیگر اسباب بازی‌های پلاستیکی ساخته شده از PVC را- که خطرناک‌ترین نوع پلاستیک است- برای بازی در اختیارش قرار می‌دهند. بدون این که از خود بپرسند آیا اسباب بازی‌های پلاستیکی مضر هستند یا نه. موضوع اسباب‌بازی‌های پلاستیکی آنجا اهمیت خود را بیشتر نشان می‌دهد که به یاد می‌آوریم کودکان خردسال معمولاً عادت دارند اشیا را با دهان خود لمس کنند. این به آن معنی است که آنها اسباب بازی پلاستیکی را به دهان خود وارد می‌کنند، می‌جوند یا می‌مکند. بنابراین بدون آن که بدانند، سموم پلاستیک را وارد بدن خود می‌کنند. سمومی که به راحتی جذب می‌شوند اما به همان راحتی دفع نمی‌شوند.

اسباب بازی‌های پلاستیکی برای محیط زیست مضر هستند

۱. دانشمندان تخمین می‌زنند که حدود صد و پنجاه میلیون تن پلاستیک در اقیانوس‌ها رها شده باشد. پیش‌بینی می‌شود در صورت عدم تغییر روند فعلی، این میزان در حدود ۸ میلیون تن در سال افزایش یابد. گفته‌ی مشهوری در مجامع علمی مطرح است و آن این است که تا سال ۲۰۵۰، در تمام اقیانوس‌ها به اندازه‌ی وزن ماهی‌ها پلاستیک وجود دارد! احتمالاً اسباب بازی‌های پلاستیکی سهم قابل توجهی در این فاجعه خواهند داشت. این به آن معناست که اسباب بازی‌های پلاستیکی برای محیط زیست مضر هستند.

۲. تخمین زده‌اند که حدوداً ۱۴۰۲ تن از اسباب بازی‌های پلاستیکی‌ای که سال گذشته در سراسر انگلستان فروخته شده‌اند در پایان عمر خود طی ۲، ۵ یا ۱۰ سال، در خط ساحلی انگلستان به طول ۵۰ کیلومتر رها می‌شوند. اگر تنها نیمی از این اسباب بازی‌ها وارد دریا شوند، به این معنی است که ۷۰۱ تن (هفتصد و یک هزار کیلوگرم) اسباب بازی پلاستیکی به محیط زیست آبی هجوم برده‌اند. اگر بخواهیم از این عدد توصیف ملموس‌تری ارائه دهیم، این مقدار پلاستیک برابر با وزن ۵۸ اتوبوس قرمز دو طبقه‌ای است که ناوگان حمل و نقل عمومی لندن را تشکیل می‌دهند.

۳. مسئله‌ی اصلیِ تولید تعداد بالای اسباب بازی‌های پلاستیکی این است که به دلیل ماهیت مواد و ساختار به کار رفته در آنها، اکثریت قریب به اتفاق این اسباب بازی‌ها قابل بازیافت نیستند. در این زمینه، اسباب بازی‌های پلاستیکی‌ای که با باتری کار می‌کنند شمشیر دو لبه‌ی آلایندگی هستند زیرا نه تنها مواد پلاستیکی بلکه خود باتری‌ها هم نمی‌توانند بازیافت شوند.

آیا اسباب بازی‌های پلاستیکی مضر و سمی هستند؟

بله! تقریباً هر اسباب بازی پلاستیکی نرمی که با PVC ساخته می‌شود، یا ترکیبی از چند ماده شیمیایی سمی که بیشتر در پلاستیک های PVC وجود دارد، اسباب بازی‌های پلاستیکی را برای کودکان، خردسالان و حتّی نوزادان، خطرناک می‌کند و تأثیرات منفی روی سلامتی آنها دارد.

شیشه شیر کودک، حلقه‌های دندان درآوردن (در اصطلاح عام: «دندونی»)، لیوان‌ کودک (در بازار: سیپی کاپ) و اسباب بازی‌های فشاری، اغلب با دو ماده سمی تالِیت‌ها و بیسفنول‌ای (BPA) ساخته می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که این مواد شیمیایی به طور فزاینده‌ای نقش هورمون‌ها را شبیه‌سازی یا آنها را از عملکرد طبیعی بازمی‌دارند (به عنوان مثال هورمون استروژن یا تستوسترون) و رشد و نمو سالم را مختل می‌کنند.

مواد مضر موجود در اسباب بازی‌های پلاستیکی

مواد مضر موجود در اسباب بازی‌های پلاستیکی عبارتند از:

1. بیسفِنول‌ای (BPA)- بیسفنول A مخل عملکرد درست هورمون‌ها است. از آن برای ساخت پلاستیک پلی کربنات (پلاستیک سخت و شفاف) استفاده می‌شود. انسان در درجه‌ی اول از طریق فعالیت‌های گوارشی- مثل قورت دادن، مکیدن یا جویدن- و همچنین تماس با پوست، در معرض این ماده‌ی خطرناک قرار می‌گیرد.
2. تالِیت‌ها (Phthalates)- تالِیت‌ها دسته‌ای از مواد شیمیایی هستند که به عنوان نرم کننده در ترکیباتی مانند PVC (کلرید پلی وینیل) استفاده می‌شوند. کار اصلی تالیت‌ها (آدم را یاد هابیت‌ها می‌اندازد! اما برخلاف هابیت‌ها، تالیت‌ها خطرناک و مضر هستند) نرم کردن محصولات پلاستیکی است. تولید اسباب بازی‌های پلاستیکی نرم به جای اسباب بازی‌های سفت و سخت و نیز ایجاد عطر و بوی خوش در این محصولات به خاطر وجود تالیت‌ در آنهاست. همچنین در ساخت پلاستیک به عنوان حلال و فیکساتور از آنها استفاده می‌شود. دو نوع از رایج‌ترین انواع تالِیت‌ که در تولید اسباب بازی‌های پلاستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از DEHP (دی اتیل هگزیل تالِیت‌) و DNIP (دی ایزونونیل تالِیت‌). تالِیت‌ها در تولید بسیاری از محصولات از جمله مواد آرایشی به کار می‌روند. در صنعت اسباب بازی، استفاده از تالیت‌ها در تولید اسباب‌بازی‌های دهانی یا هر قسمتی از اسباب بازی که ممکن است وارد دهان کودک شود ممنوع شده است.
3. پلی وینیل کلراید (PVC)- پی وی سی (پلاستیک نرم وینیل) اغلب حاوی سرب و تالِیت‌ است که در هنگام تولید یا تجزیه، دیوکسین‌های سرطان زا را در محیط زیست آزاد می کند.
4.  پلی استایرن (P.S، معروف به فوم) – استایرن سمی می‌تواند از پلاستیک پلی استایرن عبور و نشت کند.

1. مواد دیگر (معمولاً پلی کربنات)
2. سرب (Pb)- سرب برای دوام بیشتر اسباب بازی‌های پلاستیکی استفاده می‌شود. سرب بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و با کاهش شنوایی، بیش فعالی و کاهش ضریب هوشی ارتباط مستقیم دارد. وجود سرب در اسباب بازی‌های پلاستیکی یک نگرانی جدی است زیرا سیستم‌ عصبی و اندام‌های حیاتی کودک بسیار سریع‌تر از بزرگسالان آن را جذب و حفظ می کند.
3. کادمیوم (Cd)- یک تثبیت کننده پلاستیک است. یک ماده سرطان زای شناخته شده! کادمیوم همچنین بر رشد متوسط مغز تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث آسیب به کلیه‌ها نیز بشود.

بیسفنول‌ای احتمالاً از پلاستیک پلی کربنات شسته شده و هورمون را مختل می کند. با این حال، همه پلاستیک ها حاوی بیسفنول‌ای نیستند. پلاستیک‌های بیشتری با ترکیباتی که فاقد BPA هستند ساخته می‌شوند که با برچسب «بدون BPA» یا موارد مشابه نشان داده می‌شوند.

از آنجا که سیستم‌ها و اعضای بدن کودکان هنوز در حال رشد هستند، در برابر این مواد شیمیایی سمی آسیب پذیرند. بدن بچه‌ها کوچک است. بنابراین دوز کم این مواد اثرات قابل توجهی روی آنها دارد.

مطالعه‌ی بیشتر: خطرناک‌ترین اسباب بازی‌هایی که همه‌ی کودکان دارند!

چند حادثه ناشی از مواد شیمیایی سمی در اسباب بازی‌های پلاستیکی

1. در ژوئن سال 2007 بیش از 1.5 میلیون واحد از قطارهای چوبی ساخت شرکت RC2 Corporation که بسیار محبوب و پرفروش هم بودند جمع آوری شدند. دلیل این اقدام این بود که رنگ به کار رفته در تولید این قطارها از استاندارد‌های دولت ایالات متحده در ممنوعیت استفاده از سرب تخطی کرده بود. کمیسیون ایمنی کالای مصرف کننده ایالات متحده (CPSC) به خانواده‌ها هشدار داد که فوراً از بازی بچه‌ها با این اسباب بازی‌ جلوگیری کنند.

۲. در سال ۲۰۰۷ بیش از ۱۷ میلیون اسباب بازی پس از آن که مشخص شد استاندارد استفاده از سرب در رنگ را نقض کرده‌اند جمع آوری شدند.

3- در ژانویه 2010 پنجاه و پنج هزار واحد طلا و جواهر لباس کودکان که حاوی مقادیر بالایی از کادمیوم (Cd) بود توسط کمیسیون ایمنی کالای مصرف کننده امریکا جمع شد.

۴- در ژوئن ۲۰۱۰ دوازده میلیون لیوان نوشیدنی تبلیغاتی با پوشش نقاشی شده کادمیوم موجود در مک دونالد جمع شد. همچنین به مصرف کنندگان توصیه شد که بلافاصله استفاده از محصول را متوقف کنند.

اتفاقات سال ۲۰۰۷ یادآوری می‌کند که معضلی به نام مواد شیمیایی سمی در اسباب بازی‌های پلاستیکی و سایر محصولات کودکان وجود دارد. اما حوادث سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهند که هنوز این معضل حل نشده است.

برای اطلاعات بیشتر درباره اهمیت رنگ در محیط کودک (اتاق، اسباب بازی‌ها و…) مقاله دنیای رنگ‌ها! چرا رنگ اسباب بازی و محیط کودک مهم است را بخوانید.

چرا از پلاستیک در ساخت اسباب بازی‌های کودکان استفاده می‌شود؟

۱. دوام

دوام اسباب بازی‌های پلاستیکی به مراتب بیشتر از اسباب بازی‌های چوبی است و می‌توان آنها را خم کرد، تاب داد و روی آنها حکاکی کرد بدون آن که صدمه‌ی جدی به آنها وارد شود. البته اینجا پای بازی کودک در میان است. بنابراین دست کم اسباب بازی‌های پلاستیکی می‌توانند تا حد قابل قبولی در برابر رفتارهای معمولاً سخت و خشن بچه‌ها با اسباب بازی‌ها مقاومت کنند.

۲. قابلیت شست و شو

یکی دیگر از مزایای اسباب بازی‌های پلاستیکی نسبت به برخی مواد دیگر مثل چوب، این است که اسباب بازی‌های پلاستیکی قابل شست و شو هستند. بچه‌ها دوست دارند با اسباب بازی‌هایشان در خاک، گل، برف و… بازی کنند. اگر اسباب بازی‌ها بر اثر این گونه تفریحات نیاز به شستن پیدا کنند به راحتی می‌توان آنها را تمیز کرد. برای این کار فقط به یک پارچه مرطوب نیاز است. بعد از تمیزکاری، اسباب بازی‌ها مثل روز اولشان نو به نظر می رسند. اسباب بازی های پلاستیکی نه تنها ماندگاری بالایی دارند، بلکه خطر انتقال آلودگی و میکروب از اسباب بازی‌های قابل شست و شو به کودکان یا وارد کردن آنها به خانه را نیز به حداقل می‌رسانند!

مطالعه‌ی بیشتر: ۶ نکته برای ضد عفونی کردن اسباب بازی‌ها در دوران کرونا

۳. استحکام

به دلیل قابلیت ارتجاعی، کشسانی یا الاستیکی اسباب بازی‌های پلاستیکی، بچه‌ها عاشق آنها هستند. زیرا می‌توانند هر بلایی که می‌خواهند سرشان بیاورند و هر طور دلشان خواست با آنها بازی کنند. مقاومت در برابر آزار و اذیت زیاد و خشونت بچه‌ها ویژگی‌ای است که باعث می‌شود بچه‌ها ساعت‌ها با اسباب بازی‌هایشان سرگرم بمانند و خوش بگذرانند.

۴. نگهداری کمتر

با وجود این که اسباب بازی‌های چوبی بسیار زیبا هستند و محبوبیت زیادی دارند اما چوب به عنوان یک ماده طبیعی، در صورت عدم نگهداری مناسب همیشه مستعد پوسیدگی است. اسباب بازی چوبی ممکن است بشکند و تکه‌های تیز آن به کودک آسیب برساند.

دست کشیدن از اسباب بازی چگونه می‌تواند به جلوگیری از آلودگی کمک کند؟

فعالان محیط زیست می‌گویند: «ما دقیقاً نمی‌دانیم چه مقدار از پلاستیكی كه به محل دفن زباله منتقل می‌شود از طریق اسباب بازی تأمین می شود. این مصرف کنندگان هستند که می‌توانند به کاهش تولید این حجم از زباله‌ی پلاستیکی کمک کنند.»

«دوست‌داران زمین» در مورد راه‌های کاهش خرید اسباب بازی‌های پلاستیکی مانند بخشیدن اسباب بازی‌های بی‌استفاده، خرید کمتر، امانت گرفتن از دوستان و به اشتراک گذاشتن صحبت می‌کنند. هر چه افراد بیشتری در این قبیل فعالیت‌ها مشارکت کنند، اسباب‌ بازی کمتری سر از محل دفن زباله و در نهایت اقیانوس، درمی‌آورد.

اسباب بازی های پلاستیکی چه مدت دوام می آورند؟

ناتاشا کروکس، عضو انجمن اسباب بازی و سرگرمی انگلستان، می‌گوید: «اسباب بازی‌ها جزو پلاستیک‌های یک‌بارمصرف نیستند. تحقیقات به ما نشان می‌دهد که آنها تقریباً تا ۱۰ سال در یک خانه می‌مانند و بعد معمولاً به خیریه‌ها، دوستان و آشنایان بخشیده می‌شوند.» این سازمان معتقد است بسیاری از اسباب بازی‌ها قبل از تبدیل شدن به زباله بین ۱۵ تا ۲۰ سال دوام می‌آورند.

چند درصد از اسباب بازی‌ها پلاستیکی هستند؟

نشریه‌ی پلاستیک که یک نشریه صنعتی است تخمین می‌زند که حدود ۹۰ درصد از اسباب بازی‌های موجود در بازار پلاستیکی هستند. پس از جنگ جهانی دوم محبوبیت مواد پلاستیکی در ساخت اسباب بازی افزایش یافت. زیرا موادی مانند چوب، فلز و لاستیک برای اهداف و مقاصد جنگ جیره بندی شدند.بر اساس اطلاعات وبلاگ موزه ملی بازی در نیویورک، فروشگاه‌های خرده فروشی عامدانه عرضه‌ی بعضی از اسباب بازی‌ها را در طول جنگ متوقف کردند تا تولیدکنندگان اسباب بازی با محدودیت‌ روبرو و مجبور به یافتن مواد جدید شوند.

در دهه 1950، فیشر-پرایس شروع به تولید اسباب بازی‌های پلاستیکی مانند زنبورک وز وزو (Buzzy Bee) کلاسیک کرد. هسبرو در دهه بعد یک مجموعه عروسک با تم نظامی عرضه کرد. عروسک جی آی جو یکی از اولین محصولات موفق تجاری این شرکت شد. با این وجود، کیفیت اسباب بازی‌ها و استانداردهای تولید با گذشت زمان تغییر کرده است. زیرا شرکت‌ها برای جبران هزینه‌ها، خط تولید خود را به کشورهای دیگر، مثلاً چین، منتقل کرده‌اند.

بهترین جایگزین برای اسباب بازی‌های پلاستیکی کدام است؟

به نظر شما بهترین ماده اولیه برای تولید انواع اسباب بازی چیست؟ امروزه بازار خرید اسباب بازی‌های چوبی داغ شده است و بسیاری از تولیدکنندگان این محصولات به استفاده از ماده اولیه چوب روی آورده‌اند. از مزایای فوق العاده این محصولات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایمن بودن اسباب بازی‌های چوبی
• سازگاری با محیط زیست
• دارای بافت و بوی طبیعی و دلنشین
• کمک به شناخت کودک از طبیعت
• تقویت تخیلات کودک
• پرورش توانایی حل مساله
• طول عمر زیاد
• از بین برنده احساسات منفی کودک
• تقویت مهارت‌های اجتماعی کودک
• وزن مناسب برای کودکان
• دارای خاصیت آنتی باکتریال
• قیمت و کیفیت مناسب

از محبوب‌ترین اسباب بازی‌های چوبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

پازل چوبی ۶ وجهی

بازی پازل کودکان از قدیمی‌ترین اسباب بازی‌های ساختنی به شمار می‌رود. در حال حاضر، پازل‌ها در انواع پلاستیکی و فومی در بازار به فروش می‌رسند. چنانچه تمایل دارید یک محصول با کیفیت و دوست‌دار محیط زیست برای فرزند خود خریداری کنید، «پازل چوبی ۶ وجهی» بهترین گزینه برای شما خواهد بود. این پازل سه بعدی از ۹ قطعه چوبی تشکیل شده که در هر وجه آن یک تصویر متفاوت حک شده است. در واقع کودک شما می‌تواند تنها با یک اسباب بازی، ۶ پازل گوناگون را تکمیل کرده و مهارت‌های خود را تقویت کند.

بازی فکری و آموزشی مربع هوش دهکده چوبی

مونته سوری از مشهورترین و ساده‌ترین اسباب بازی‌های محبوب در جهان است. معمولا این اسباب بازی آموزشی از جنس پلاستیک تهیه می‌شود. اما این بار، برند دهکده بازی چوبی این بازی ارزشمند را با ماده اولیه چوبی تهیه و به بازار روانه کرده است. این محصول شامل ۶ مربع چوبی با رنگ‌های متفاوت بوده که کودک با استفاده از آن، با مفاهیمی همچون ترتیب، اندازه و رنگ آشنا خواهد شد. از مزایای بازی مربع هوش دهکده چوبی می‌توان به افزایش هوش ریاضی و مهارت‌های حرکتی ظریف کودک اشاره کرد.

سازه های چوبی ۵۱ قطعه پیکاردو

برند پیکاردو از با کیفیت ترین و معروف ترین برندهای اسباب بازی چوبی محسوب می شود. اسباب بازی های پیکاردو از تعدادی قطعه چوبی و رنگی تشکیل شده است که کودک برای بازی با آن، باید آنها را به یکدیگر متصل کرده و اشکال مشخصی را خلق کند .نکته جالب توجه این است که این محصولات علاوه بر جنبه سرگرمی، کاربرد تزیینی نیز دارد. در تولید این محصولات از رنگ‌های شاد و جذابی استفاده شده که بازی با آن، شادی و نشاط کودک را دوچندان می‌کند. نکته جالب توجه اسباب بازی‌های پیکاردو آن است که سلیقه دختربچه ها و پسر بچه ها را به صورت کامل در نظر گرفته و موضوعات مختلفی را در اختیار آنها قرار می‌دهد.

بازی کریدور چوبی بلوط Baloot

اگر به دنبال خرید یک بازی فکری رومیزی چوبی و سرگرم کننده هستید، «بازی کریدور چوبی بلوط» یک گزینه ایده آل برای شما وفرزندتان خواهد بود. این بازی استراتژیک و هیجان‌انگیز برای کودکان بالای ۶ سال مناسب بوده و به ۲ الی ۴ نفر بازیکن احتیاج دارد. بازیکنان در این بازی باید با استفاده از دیواره‌های چوبی، مسیر مناسبی برای حرکت مهره‌های خود مهیا کرده و بدون تهدید رقیبان، به سمت دیگر صفحه بازی بروند. به این ترتیب برنده بازی کسی است که زودتر به انتهای مسیر برسد. این بازی به بهبود مهارت‌های حرکتی و اجتماعی کودک کمک شایانی خواهد کرد.



نتبجه گیری

در قسمت‌های پیشین بیان کردیم که استفاده از اسباب بازی‌های پلاستیکی، نه تنها به محیط زیست صدمه وارد می‌کند، بلکه بسیاری از آن‌ها حاوی مواد سمی و مضر هستند که سلامت کودکان را نیز مورد تهدید قرار می‌دهند. شما می‌توانید به راحتی از مصرف محصولات پلاستیکی همچون اسباب بازی دست کشیده و به سلامت طبیعت و کودکان خود کمک کنید. اما نگران جایگزین اسباب بازی‌های پلاستیکی نباشید. تولیدکنندگان از مواد طبیعی و بی‌خطری همچون چوب استفاده کرده و انواع محصولات ایمن و بهداشتی را به بازار عرضه می‌کنند. شما می‌توانید از این محصولات برای کودک خود استفاده کرده و از سلامت آن‌ها اطمینان داشته باشید. اما شما علاوه بر محصولات چوبی، چه ماده اولیه طبیعی و بی‌خطری را برای ساخت اسباب بازی معرفی می‌کنید؟ پیشنهادات خود را می‌توانید در بخش نظرات برای ما و دیگر دوستان آریالندی ارسال کنید. از اینکه تا پایان همراه ما بودید، متشکریم!