بهترین راه برای افزایش اشتهای کودک
در این مقاله میتوانید با علائم بی اشتهایی و انواع روشهای افزایش اشتهای کودک آشنا شده و در زمان مناسب نسبت به درمان آن اقدام کنید.
نمیخوام! نمیخورم! این غذا بد رنگه! سبزیجات دوست ندارم! فقط تو بشقاب خودم! و هزاران بهانهی دیگر که کودکان برای غذا نخوردن میآورند. والدین زیادی هستند که از بیاشتهایی کودک خود شکایت میکنند. اکثر آنها ظرف غذا به دست، به دنبال فرزند خود میدوند تا به او غذا بدهند. اما به راستی بهترین روش برای افزایش اشتهای کودک چیست؟ آیا مصرف شربتهای اشتهاآور برای کودکان توصیه میشود؟ در ادامه مقاله دلایل و علائم کم اشتهایی کودکان را به همراه راههای درمان آن از جمله برخی از شربتهای دارویی مفید برای افزایش اشتهای کودکان را به شما معرفی خواهیم کرد.به این ترتیب اگر کودکی بد غذا و کم اشتها در منزل دارید، با ما همراه باشید.
بی اشتهایی کودکان چیست؟
به صورت کلی اگر اشتهای کودک به صورت ناگهانی کاهش یافت و کودک رفتهرفته از خوردن هرگونه غذا پرهیز کرد، میتوان گفت به بیماری کم اشتهایی مبتلا شدهاست. معمولا این اختلال در سن 2 سالگی و در زمان از شیر گرفتن کودک تشدید میشود. کودک در طول دو سال ابتدایی به شیر مادر وابسته شده و این وابستگی شدید، مانع تغذیه سالم در او میشود. به همین دلیل است که متخصصین اطفال در این سن، انواع مکملهای غذایی را برای کودک تجویز میکنند. البته توجه داشته باشید که برخی از کودکان صرفا اشتهای کمی داشته و زود سیر میشوند. پس اگر کودک شما به خوبی غذا میخورد ولی زود سیر میشود، نمیتوان گفت که او حتما از بیماری بی اشتهایی رنج میبرد. به صورت کلی کودک بی اشتها، علائم مشخصی از خود بروز میدهد که در ادامه آنها را شرح خواهیم داد.
علائم بی اشتهایی در کودکان چیست؟
بی اشتهایی در کودکان باید در زمان مناسب تشخیص داده شده و به این ترتیب از خطرات ناشی از آن جلوگیری شود. همچنین توصیه میشود بلافاصله پس از تشخیص، روشهای درمانی مناسب برای افزایش اشتهای کودک را شروع کنید. در غیر این صورت زندگی کودک با مخاطراتی همچون اختلال رشد جسمانی، سوء تغذیه، انواع بیماریهای ستون فقرات، اختلالات قلبی و عروقی مواجه خواهد شد. بنابراین توجه داشته باشید که در صورت درمان دیر هنگام بی اشتهایی، ارگانهای حیاتی کودک آسیب دیده و خطر مرگ او افزایش پیدا میکند. در نتیجه تشخیص زود هنگام بی اشتهایی در کودک بسیار اهمیت دارد. به صورت کلی بارزترین علائم بی اشتهایی در کودکان به شرح زیر است:
علائم رفتاری
- کودک علاقهای به خوردن غذاهای جدید ندارد.
- کودک همواره خوردن وعدههای غذایی را به بهانههای گوناگون به تعویق میاندازد.
- کودک دوست دارد تنها از یک گروه خوراکی تغذیه کند، مانند انواع فست فودها، ناگتها و غذاهای آماده.
- کودک در هنگام غذا خوردن رفتارهای وسواسی از خود نشان میدهد. برای مثال کودک اصرار دارد حتما در ظرف شخصی خود غذا بخورد.
- کودک به تدریج از خوردن هر گونه غذایی امتناع میکند.
علائم فیزیکی
علائم رفتاری که در بخش قبلی بیان شد، از اولین علائم بی اشتهایی در کودکان است. اگر این علائم در زمان مناسب شناسایی نشود، انواع نشانههای فیزیکی در بدن کودک ظاهر خواهد شد.
علائم به شرح زیر هستند:
- بدن کودک دچار چاقی کاذب میشود.
- نمودار وزنی کودک متناسب با رشد سنی او نیست و کودک بیش از اندازه لاغر است.
- پس از مدتی خلق و خوی کودک تحریک پذیر شده و رفتارهای عصبی و انفجاری از خود نشان میدهد.
- بی اشتهایی کودک موجب بروز قولنج و کولیک در بدن او میشود.
- انواع مشکلات حاد گوارشی همچون یبوست و... از علائم کم اشتهایی کودک است.
علائم خطرناک بی اشتهایی در کودکان
عدم توجه به نشانههای بی اشتهایی در کودکان، در طولانی مدت خطر آفرین بوده و عوارض جدی را برای بدن او به همراه میآورد. از عوارض خطرناک بی اشتهایی در کودکان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دمای بدن کودک به صورت ناگهانی دچار افت شدید میشود.
- چهرهی کودک رفتهرفته کبود و تیره خواهد شد.
- به دلیل آنکه بدن کودک ویتامینهای لازم را دریافت نمیکند، رنگ چهرهی او کاملا تغییر میکند.
- کودک بیش از حد معمول خواب آلوده میشود.
- دورهی خواب کودک به صورت چشمگیری طولانی میشود.
- کودک ناگهان غش میکند.
- کودک پس از هر بار صرف غذا، بلافاصله دچار حالت تهوع میشود.
- معدهی کودک در این مرحله توانایی هضم و دفع غذا را از دست داده و به همین دلیل شکم کودک دچار ورم شدید میشود.
- وزن کودک دچار نوسانات شدیدی شده و به سرعت تغییر پیدا میکند.
- رشد ناخن و موهای کودک در این مرحله دچار مشکل میشود.
همانطور که مشاهده کردید، افزایش اشتهای کودک در زمان مناسب از اهمیت بسیاری برخوردار است. توصیه میشود با مشاهدهی هر کدام از این علائم، اقدامات لازم برای درمان کودک بی اشتها را آغاز کرده و در موارد جدی حتما به پزشک معالج مراجعه کنید.
دلایل بی اشتهایی در کودکان چیست؟
بد نیست پیش از شروع پروسهی درمانی و افزایش اشتهای کودک، با عوامل بروز این اختلال نیز آشنا شوید. این کار کمک میکند تا عامل بی اشتهایی کودک را شناسایی کرده و در اولین قدم آن را از بین ببرید. اگرچه تاکنون دلیل مشخصی برای بی اشتهایی در کودکان شناخته نشدهاست، اما میتوان گفت این اختلال بر اساس عوامل ژنتیکی و محیطی متعددی بروز میکند. به صورت کلی علت کم اشتهایی کودک به شرح زیر است:
- الگوبرداری از والدین بد غذا
- بودن در خانوادههای سرد، کم عاطفه و پرتنش
- سابقهی ژنتیکی در انواع اختلالهای تغذیهای
- اختلالات روانی همچون اعتماد به نفس پایین
- وجود اختلالات رفتاری در کودک مانند وسواس یا اضطراب
- بروز خصلت کمالگرایی در کودک
- وحشت کودک از اضافه وزن و چاقی
- عوامل اجتماعی و فشار ناشی از آن برای لاغر بودن
- انجام فعالیتهایی که تناسب اندام در آنها حرف اول را میزنند، مانند ورزش ژیمناستیک، باله یا شغل مدلینگ.
- جلب توجه و مهر طلبی کودک
- انواع سوءاستفادههای روانی یا جنسی از کودک
به این ترتیب توصیه میکنیم ابتدا رفتارهای غذایی خود را زیر نظر بگیرید. اگر بد غذا هستید، ابتدا خود را درمان کرده و مصرف مواد غذایی مفید را در برنامه خود قرار دهید. در گام بعدی نیز با کودک خود صحبت کرده و از دغدغههای ذهنی او با خبر شوید. به این ترتیب میتوانید دلیل کم اشتهایی او را به درستی حدس زده و نسبت به برطرف کردن مشکلات او اقدام کنید.
چگونه از بروز بی اشتهایی در کودکان پیشگیری کنیم؟
همانطور که مشاهده کردید، دلایل بروز بی اشتهایی در کودکان بسیار پیچیده هستند. بنابراین پیشگیری از آن نیز کار آسانی نخواهد بود. با این حال میتوان گفت که عادات و رفتار خانواده نقش موثری در بی اشتهایی کودکان دارد. موثرترین رفتارهای خانواده برای افزایش اشتهای کودک به شرح زیر هستند:
- هیچگاه از فرم بدن خود و دیگران در مقابل کودک خود ایراد نگیرید. به کاربردن افعال منفی در مورد دیگران، احساس ترس از قضاوتشدن را در کودکان تقویت کرده و بر اشتهای آنها تاثیرات بدی میگذارد.
- از رژیم گرفتن در مقابل کودک خود بپرهیزید. بهتر است به جای رژیم، سبک زندگی خود را تغییر داده و عادات غذایی سالم را به زندگی روزمره خانوادهی خود اضافه کنید.
- به جای توجه به خصوصیات ظاهری کودک خود همچون لاغر یا چاق بودن، بیشتر بر تواناییهای او تمرکز کنید.
- کودکان را در جریان اثرات مضر تبلیغات رسانهای قرار دهید. برای او از فرم طبیعی و سالم بدن صحبت کنید.
- کودک و اعضای خانواده را برای خوردن غذای سالم و مقوی تشویق کنید.
- خانوادگی و در کنار یکدیگر غذا بخورید.
راهکارهای افزایش اشتهای کودک چیست؟
متخصصان بر این باورند که روشهای درمانی برای افزایش اشتهای کودکان به شرایط جسمی و روانی بیمار بستگی دارد. به صورت کلی سه دسته روش درمانی برای از بین بردن کم اشتهایی در کودکان وجود دارد. در ادامه موثرترین این روشها را شرح خواهیم داد.
روشهای رفتاری
ابتداییترین روش درمانی برای افزایش اشتهای کودک، اصلاح رفتار اعضای خانواده است. مهمترین رفتارهایی که میتوان برای افزایش اشتهای کودک انجام داد، به شرح زیر است:
1. با کودک خود آشپزی کنید.
کودکان خردسال انجامدادن بازیهای تقلیدی را میپسندند و از آن لذت میبرند. به همین دلیل شما میتوانید به کودک خود اجازه دهید که در هنگام آشپزیکردن از شما تقلید کند. کارهای زیادی وجود دارد که میتوانید انجام آن را به صورت کامل به عهده فرزند خود بگذارید. برای مثال هم زدن مواد اولیه با استفاده از یک قاشق چوبی، شکل دادن به خمیر نان و کتلت، شکستن تخممرغ و... . این کار اشتهای کودکان را باز کرده و آنها را برای خوردن غذاهای جدید تشویق میکند. اگر به هر دلیل نگران حضور کودک در آشپزخانه هستید، می توانید با استفاده از ست های آشپزخانه اسباب بازی محیط مناسب برای آشپزی کودک را برای او فراهم کنید. به این ترتیب کودک میتواند همزمان با شما و در محیطی ایمن آشپزی کرده و با انواع مواد غذایی آشنا شود.
2. بشقاب کودک را تزئین کرده و او را سرگرم کنید.
اختلال بی اشتهایی از سنین شیرخوارگی یا کودکی آغاز میشود. شما میتوانید وقت بیشتری صرف کرده و یک بشقاب جذاب و کودکانه را برای فرزند خود فراهم کنید. ظاهر جذاب غذا سبب میشود کودک احساس آرامش کرده و با علاقهی بیشتری غذا را میل کند. برای مثال شما میتوانید عروسک محبوب کودک را بر سر سفره قرار دهید و مهمانی کوچکی برای او برگزار کنید. به این ترتیب شما میتوانید با همین روش، انواع مواد خوراکی جدید را در برنامهی غذایی کودک خود قرار داده و او را با طعمها و بافتهای جدید خوراکی آشنا کنید.
3. در فضایی صمیمی و دوستانه غذا بخورید.
کودکانی که به تنهایی و در محیطی سرد غذا میخورند، بیشتر در معرض ابتلا به کم اشتهایی قرار دارند. به همین دلیل توصیه میشود به صورت خانوادگی و در محیطی گرم و صمیمی غذا میل کنید. تصور کنید کودک را با بشقاب غذا تنها گذاشته و با نگرانی دور سر او راه میروید. این فضای سرد، نه تنها کودک را برای غذا خوردن تشویق نمیکند، بلکه اضطراب او را نیز دو چندان خواهد کرد. بنابراین در کنار او بنشینید و در محیطی صمیمانه با او غذا بخورید. مطمئنا او نیز پس از مشاهدهی لبخند شما، نسبت به خوردن سبزیجات، گوشت و... ترغیب خواهد شد. با وجود این شرایط احتمالا کودک دوست دارد از بشقاب شما غذا بخورد، حتی اگر محتویات بشقابها یکسان باشد.
4. هرگز کودک را مجبور به غذا خوردن نکنید.
تصور کنید غذای محبوب کودک خود را آماده کردهاید، اما او به بشقاب خود لب نمیزند. در این لحظه چه میکنید؟ بسیاری از والدین قاشق را به دست گرفته و کودک را مجبور به خوردن غذا میکنند. کودک نیز بیشتر لبهای خود را به هم فشار داده و با شما لجبازی میکند. به این ترتیب ناامیدی شما تبدیل به خشم شده و همین شرایط را بدتر میکند. پس میتوان نتیجه گرفت افزایش اشتهای کودک با اجبار و لجبازی میسر نخواهد شد. توجه داشته باشید که کودکان به راحتی احساسات شما را درک میکنند. اگر شما خشمگین باشید، کودک دچار اضطراب شده و اشتهای خود را بیشتر از دست میدهد. بهترین واکنش در این لحظات آن است که کودک را به حال خود رها کنید. هیچ اشکالی ندارد که وعدهی غذایی کودک را به تعویق انداخته و در زمان مناسب بشقاب غذا را در اختیار او قرار دهید. با این کار محیطی آرامتر برای او فراهم کرده و او را برای خوردن غذا ترغیب خواهید کرد.
5. روند درمان را به صورت آهسته و پیوسته دنبال کنید.
سعی نکنید برای افزایش اشتهای کودک بد غذا، هر روز یک وعدهی غذایی جدید و متفاوت برای او تهیه کنید. بهترین روش این است که رفتهرفته ذائقهی کودک خود را با مواد غذایی جدید عادت دهید. برای مثال غذای محبوب کودک خود را آماده کرده و در کنار آن از مادهی غذایی جدیدی همچون کلم بروکلی استفاده کنید. به این ترتیب کودک به تدریج با طعمهای گوناگون آشنا شده و علاقهی بیشتری برای خوردن غذاهای جدید خواهد داشت.
روشهای روان درمانی
به نظر شما هدف استفاده از روشهای روان درمانی برای افزایش اشتهای کودک چیست؟ به صورت کلی میتوان گفت شما با استفاده از روشهای رواندرمانی میتوانید نحوهی برخورد کودک با مواد غذایی و فرم بدنی را اصلاح کرده و به این ترتیب اشتهای او را افزایش دهید. همچنین شما میتوانید با استفاده از روشهای رواندرمانی، انواع اختلالات روانی کودک خود را نیز برطرف کنید. در ادامه بارزترین روشهای رواندرمانی را برای شما شرح میدهیم شرح میدهیم تا در صورت تمایل از یک یا چند روش روان درمانی بهرهمند شوید.
1.رواندرمانی خانوادگی
به صورت کلی عادات و رفتارهایی که در یک خانواده حاکم است، نحوهی تفکر و نگرش کودک نسبت به جهان پیرامون خود را شکل میدهد. بنابراین توصیه میشود اعضای خانواده از کودک کم اشتهای خود حمایت کرده و او را با سبک زندگی سالم آشنا کنند. اما چگونه؟ با استفاده از بازیهای کودکانه میتوانید انواع نکات مهم را به کودک خود آموزش دهید. برای مثال می توانید ست آشپزخانه کودک این امکان را برای شما فراهم میکند که کودک را با مواد غذایی سالم و مقوی آشنا کنید.
2. روان درمانی رفتاری-شناختی
در این روش توصیه میشود الگوهای فکری کودک خود در مورد انسان برتر و سالم را اصلاح کنید. برای اینکار ابتدا به کودک خود توضیح دهید که مهارت ها و توانایی های هر فرد مهمتر از شکل ظاهری او خواهد بود. سپس به کودک خود کمک کنید تا توانایی های خود را به درستی شناسایی کند. به عنوان والدین نیز باید بیشتر بر استعدادهای کودک خود تمرکز کنید. برای مثال اگر کودک شما مهارتهای خاصی در نقاشی دارد، می توانید استعدادهای طراحی او را با خرید انواع ابزار نقاشی همچون آبرنگ، گواش و… شکوفا کنید. به این ترتیب عزت نفس کودک تقویت شده و کودک احساس ارزشمندی خواهد کرد.
3. رواندرمانی اجتماعی
این روش نحوهی صحیح حضور در اجتماع را به کودک آموزش میدهد. برای مثال با افزایش اعتماد به نفس در کودک خود، میتوانید ترس از قضاوت را در او کاهش داده و حساسیتهای او نسبت به بدنش را کنترل کنید. از موثرترین روشهای روان درمانی اجتماعی می توان به انواع بازیهای گروهی اشاره کرد. برای مثال بازی وسطی را در نظر بگیرید. کودک برای انجام این بازی باید از بدن خود استفاده کرده و در مقابل رقبا پیروز شود. به این ترتیب کودک به توانایی های جسمانی خود همچون انعطاف، چابکی و… آگاه شده و بدن خود را بیشتر دوست خواهد داشت.
روشهای دارو درمانی
بسیاری از والدین نگران سلامت کودک خود بوده و استفاده از روش های دارو درمانی را صحیح نمیدانند. توجه داشته باشید که بسیاری از داروهای اشتها آور با استفاده از مواد اولیهی طبیعی و بیضرر تولید و به بازار عرضه میشوند. در ادامه برخی از بیضررترین و بهترین شربت اشتها آور برای افزایش اشتهای کودک را به شما معرفی میکنیم.
1. شربت راسیپ Racip
این شربت در شرکت دارویی «رها فارما» تولید و به بازار عرضه میشود. استفاده از این دارو برای کودکان یک سال به بالا مناسب بوده و علاوه بر افزایش اشتهای کودک، به رفع سوءتغذیه و تسریع رشد او نیز کمک شایانی خواهد کرد. دورهی درمان این دارو حدود 1 الی 2 ماه تخمین زده شده و اثرات درمانی آن پس از 4 الی 10 روز آغاز خواهد شد. از ویژگیهای این دارو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مناسب برای کودکان 1 سال به بالا
- حاوی ویتامینهای خانواده B
- استفاده از مواد ضد آلرژی
- حاوی ترکیبات سیپروهپتادین (تحریککننده گیرندههای سروتونینی)
عوارض این دارو مختصر بوده و تنها در صورت استفاده بیش از حد بروز میکنند. مهمترین عوارض این شربت به شرح زیر است:
- نفخ و درد شکمی
- احساس خستگی
- خوابآلودگی در بزرگسالان
2. شربت ویتامکس
«شرکت دارویی رازک» یکی از بهترین شربتهای اشتها آور را در اختیار شما قرار میدهد. این دارو برای کودکان بالای 2 سال مناسب بوده و به افزایش اشتهای آنها کمک شایانی میکند. از ویژگیهای بارز این دارو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حاوی ویتامین گروه B
- حاوی ترکیبات سیپروهپتادین
- افزایش میزان جذب ویتامینها در بدن
3. شربت اشتها آور کودک باریج
متخصصان این شرکت برای تولید این دارو از طب سنتی استفاده کردهاند. انار یکی از مفیدترین میوههای پاییزی بوده و مطابق با طب سنتی، به کنترل میزان صفرا در بدن کمک میکند. به همین دلیل میتوان گفت مصرف این داروی گیاهی به افزایش اشتهای کودک کمک کرده و عوارض جانبی زیادی برای کودک به همراه نخواهد آورد. به صورتی که تاکنون عوارض جانبی برای این دارو ذکر نشده است. از مهمترین ویژگیهای این دارو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- کمک به تسویهی خون
- کنترل میزان ترشح صفرا
- دارای مواد طبیعی و مفیدی همچون انار، عسل، نعناع و...
- حاوی املاح معدنی و انواع ویتامینها
- مناسب برای بانوان شیرده و باردار
چه زمانی بی اشتهایی کودک خطرآفرین خواهد بود؟
اگر کودک شما به مدت طولانی درگیر بیماری کم اشتهایی باشد، در معرض انواع بیماری و خطرات ناشی از آن قرار خواهد گرفت. از علائم خطر در کودکان کم اشتها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- این کودکان هیچ علاقهای به انجام عملیات جویدن و بلع ندارند.
- در شرایط خطرناک کودک بلافاصله پس از قورت دادن غذا، دچار حالت تهوع میشود.
- انرژی کودک به صورت چشمگیری کاهش یافته و بی حال است.
توصیه میشود در این شرایط حتما به دکتر معالج مراجعه کرده و نسبت به افزایش اشتهای کودک خود اقدام کنید. اقدامات پزشکی در این لحظه شامل موارد زیر میشود:
- انجام آزمایشهای خونی و کنترل میزان الکترولیتها، ویتامینها و...
- گرفتن نوار قلب برای سنجش عملکرد قلب
- انجام آزمایشهای مربوط به سلامت استخوانها
چه مواد غذایی برای افزایش اشتهای کودک مناسب است؟
یکی از ابتداییترین سوالاتی که برای والدین مطرح میشود، این است که چه چیزی برای افزایش اشتهای کودک خوبه؟ به صورت کلی متخصصان علم تغذیه مواد غذایی زیر را برای افزایش اشتهای کودک پیشنهاد میدهند:
- مصرف روزانهی شیر و محصولات لبنی
- استفاده از انواع مغزیجات همچون بادام زمینی (مناسب برای کودکان بدون آلرژی)
- سرو کردن انواع ماست در کنار وعدهی غذایی (برای شروع میتوانید از انواع ماست بدون لاکتوز استفاده کنید.)
- اضافه کردن انواع ادویههای اشتها آور به غذای کودک (پونه، دارچین، گشنیز، رازیانه و...)
- خوردن انواع مرکبات به عنوان میانوعده (مرکباتی همچون پرتقال و شربت آبلیمو کمک زیادی به افزایش اشتها میکند.)
- نوشیدن انواع دمنوشهای گیاهی اشتها آور (به خصوص دمنوش شیرینبیان و عرق نعنا)
- قرار دادن تخممرغ و مرغ در برنامه غذایی کودک
توجه داشته باشید که هر کدام از این مواد غذایی، باید با توجه به سن کودک انتخاب شوند. برای مثال استفاده از عرق نعنا و قطرهی ترنجبین برای کودکان زیر دو سال مناسب نخواهد بود.
جمعبندی
پس از مطالعهی این مقاله میتوانید با علائم و عوارض بی اشتهایی در کودکان آشنا شده و در زمان مناسب نسبت به درمان آن اقدام کنید. همچنین در این مطلب انواع روشهای افزایش اشتهای کودک را نیز شرح دادیم. شما میتوانید به راحتی از این روشها استفاده کرده و سلامتی را به کودک خود بازگردانید. در پایان نیز برخی از مواد غذایی مفید و اشتها آور را نیز معرفی کردیم. اگر راه حل موثری برای افزایش اشتهای کودکان در نظر دارید، میتوانید آن را با دیگران دوستان آریالندی به اشتراک بگذارید. از اینکه با ما همراه بودید، متشکریم. سالم و سلامت باشید.
بیشتر بخوانید:
خیلی عالی و کاربردی بود- متشکرم