کدام اسباب بازی برای کودکان اوتیسم مناسب است؟
آیا قصد دارید یک اسباب بازی جذاب برای کودک مبتلا به اوتیسم خود تهیه کنید؟ به نظر شما یک کودک اوتیسم به چه نوع اسباب بازی احتیاج دارد؟ به نظر شما کدام بازی‌ها مهارت‌های این کودکان را تقویت می‌کنند؟ انواع اسباب بازی از لوازم ضروری هستند که کودکان اوتیسم برای شادابی و رشد خود به آن‌ها احتیاج دارند. این محصولات باید با توجه به شرایط و نیازهای کودکان اوتیسم خریداری شود. همچنین انواع اسباب بازی باید توانایی تقویت مهارت‌های گوناگون در کودکان اوتیسم را داشته باشد. در ادامه تمام ویژگی‌های اسباب بازی مناسب برای کودکان اوتیسم را معرفی کرده و چند نمونه از بهترین محصولات را نیز پیشنهاد خواهیم داد. با ما همراه باشید.
کودکان اوتیسم چگونه بازی می‌کنند؟
شاید تاکنون ملاحظه کرده باشید که کودکان اوتیسم با وسایلی سرگرم می‌شوند که کودکان دیگر آن‌ها را به عنوان اسباب بازی قبول ندارند. به صورت کلی کودکان اوتیسم علاقه‌ای به بازی‌های معمولی ندارند. آن‌ها ترجیح می‌دهند، به صورت انفرادی حرکات و فعالیت‌های تکراری خود را انجام دهند. البته در نظر داشته باشید که کودکان اوتیسم از همبازی‌های خود، نکات بسیاری را آموخته و رفتار آن‌ها را تقلید می‌کنند. شیوه‌ی بازی کودکان اوتیسم به شرح زیر است:
- کودکان اوتیسم ترجیح می‌دهند به تنهایی بازی کنند. این ویژگی حتی در خلال بازی‌های مشارکتی نیز مشاهده می‌شود.
- این کودکان علاقه‌ای به رعایت قوانین (مخصوصا در بازی‌های مشارکتی) ندارند. برای مثال آن‌ها رعایت نوبت بازی، نقش بازی‌کردن و... را در طول بازی نمی‌پسندند.
- کودکان اوتیسم علاقه‌ی ویژه‌ای به انجام فعالیت‌های بی‌هدف و تکراری دارند. برای مثال نحوه‌ی بازی کودکان اوتیسم با انواع لگو اسباب بازی کاملا عجیب و جدید است. آن‌ها آجرهای پلاستیکی را پشت سر هم قرار داده و الگو ظاهری آن را تکرار می‌کند.
- کودکان اوتیسم علاقه‌ای به برقراری ارتباط با دیگران ندارند. از علائم آن نیز می‌توان به عدم برقراری ارتباط چشمی، دنبال نکردن رد نگاه فرد و... اشاره کرد.
- این کودکان در میانه‌ی بازی، قواعد آن را فراموش کرده و سرگردان می‌شوند.
- کودکان اوتیسم اصول بازی‌های نمادین را درک نمی‌کنند. برای مثال نمی‌توانند نقش یک بزرگسال را بازی کنند یا یک شی بی‌جان را به عنوان انسان در نظر بگیرند.
بازی‌های مورد علاقه‌ی کودکان اوتیسم کدام است؟
با توجه به نکات گفته شده در بخش قبلی، می‌توان بازی‌های زیر را به عنوان بازی‌های مورد علاقه‌ی کودکان اوتیسم معرفی کرد:
1. بازی‌های اکتشافی
کودک در طول انجام این بازی به شناسایی اشیا مختلف پرداخته و ویژگی آن‌ها را کشف می‌کند. شما می‌توانید با استفاده از این بازی‌ها اشکال، رنگ‌ها، اندازه، بافت و... را به کودک اوتیستیک خود آموزش داده و او را برای انجام فعالیت‌های سرگرم‌کننده تشویق کنید.
2. بازی‌های علت و معلولی
کودکان اوتیسم رابطه‌ی علت و معلولی را به خوبی درک کرده و از آن به صورت مکرر استفاده می‌کنند. اسباب بازی‌های علت و معلولی، پیامد‌های اعمال کودکان را به نمایش گذاشته و اوقات سرگرم‌کننده‌ای را برای آن‌ها فراهم می‌کند. برای مثال کودک اوتیسم با فشار دادن دکمه‌ی اسباب بازی موزیکال، می‌تواند صدای دلخواه خود را شنیده و این عمل را بارها و بارها تکرار کند.
3. بازی‌های کاربردی
بازی کاربردی به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که کودک در حین انجام آن با کاربرد وسایل گوناگون آشنا شده و نحوه‌ی کار با آن‌ها را آموزش می‌بیند. برای مثال، هل دادن یک ماشین اسباب بازی یا به صدا در آوردن یک جغجغه کارکرد این ابزار را به کودک آموزش می‌دهند. توصیه می‌شود این بازی‌ها را همراه با کودک خود انجام داده و در مورد شکل ظاهری، کاربرد، مزه و... این محصولات با فرزند خود صحبت کنید. کودک اوتیسم به درستی حر‌ف‌های شما را شنیده و از آن‌ها در زندگی روزمره‌ی خود استفاده خواهد کرد.
⇐ بیشتر بخوانید: چه کار کنم فرزندم باهوشه؟
4. بازی‌های ساختنی
اگر تمایل دارید فرزند مبتلا به اوتیسم خود را برای حفظ قوانین و مقررات ترغیب کنید، می‌توانید از انواع بازی‌های هدفمند استفاده کنید. انواع پازل، لگو، ربات ساختنی و... از انواع محصولات مناسب برای کودکان اوتیسم محسوب می‌شوند. این کودکان در ابتدا برای انجام بازی‌هایی همچون پازل سه بعدی دچار تاخیر می‌شوند، اما با مشاهده‌ی الگوها و قوانین بازی می‌توانند هدف این اسباب بازی را دنبال کرده و آن را تکمیل کنند. توصیه می‌شود برای انجام بازی‌های ساختنی، ابتدا والدین پازل را تکمیل کرده و سپس از کودک خود بخواهند شیوه‌ی آن‌ها را تقلید کند.
5. بازی‌های فیزیکی
کودکان اوتیستیک نیز مانند دیگر کودکان به تقویت مهارت‌های بدنی و حرکتی خود نیاز دارند. بازی‌های فیزیکی که سطح فعالیت بدنی کودک را به میزان چشمگیری افزایش می‌دهند، مهارت‌های حرکتی درشت را به کودکان اوتیسم آموزش خواهند داد. همچنین این بازی‌های پرتحرک، امکان برقراری ارتباط با سایر افراد و اشیا را برای کودکان اوتیسم فراهم می‌کند. پس از تمرین‌های مکرر حرکات کودکان اوتیسم نیز با یکدیگر هماهنگ خواهند شد.
6. بازی‌های وانمودی
بازی وانمودی شرایطی را برای کودک فراهم می‌کند که به انجام کاری تظاهر کرده و قوه‌ی تخیل خود را پرورش دهد. اگرچه بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم از انجام این بازی‌ها امتناع می‌کنند، اما اجرای آن برای تقویت مهارت‌های اجتماعی و کلامی کودک توصیه می‌شود. از متداول‌ترین اسباب بازی برای کودکان اوتیسم می‌توان به انواع عروسک، ماسک‌های نمایشی، فیگور ابرقهرمان‌ها، اسباب بازی آشپزخانه کودک و... اشاره کرد.
در هنگام خرید اسباب بازی برای کودکان اوتیسم باید به چه نکاتی توجه کرد؟
کودکان اوتیسم مانند هم سن و سالان خود به بازی و اسباب بازی احتیاج دارند. این کودکان اسباب بازی‌های سرگرم‌کننده را بیشتر از محصولات آموزشی دوست دارند. متخصصان روانشناسی استفاده از اسباب بازی‌های دوران پیش دبستانی و مهد کودک را برای کودکان اوتیستیک نیز مناسب می‌دانند. به این ترتیب انواع پازل، لگو، بلوک‌های آموزشی، توپ، ماشین‌های اسباب بازی و انواع کتاب از مناسب‌ترین اسباب بازی‌ها برای کودکان اوتیسم محسوب می‌شوند. این اسباب بازی‌ها تنوع بسیار زیادی داشته و هرکدام فواید منحصر به فردی برای کودکان به همراه دارد. از مهم‌ترین نکات برای خرید اسباب بازی برای کودکان اوتیسم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از خرید اسباب بازی‌هایی که کودک را بیش از حد تحریک می‌کند، خودداری کنید. از این محصولات می‌توان به اسباب بازی‌های الکترونیکی، نورانی و متحرک اشاره کرد. این اسباب بازی‌ها برای کودکان اوتیسم آزاردهنده بوده و تمرکز آن‌ها را بر هم می‌زنند.
- در هنگام خرید اسباب بازی برای کودکان اوتیسم به رده‌ی سنی محصول توجه نکنید. ملاک شما برای انتخاب این محصولات باید شرایط و نیازهای کودک مبتلا به اوتیسم باشد. بنابراین محصولی را انتخاب کنید که کاملا ایمن بوده و ساختار آن، شرایط رشدی کودک اوتیسم را در نظر گرفته باشد.
- بهتر است محصولاتی را برای کودک اوتیسم خود انتخاب کنید که قابلیت‌های چندگانه داشته باشد. به عبارت دیگر اسباب بازی بتواند کودک اوتیسم را به شیوه‌های مختلف سرگرم کرده و توانایی‌های بصری، حرکتی و اجتماعی او را به صورت همزمان تقویت کند. از این محصولات می‌توان به انواع توپ‌های نرم و رنگارنگ اشاره کرد.
- محصولی را انتخاب کنید که توانایی‌های حسی کودک اوتیسم را تحریک می‌کند. ابتدا به نیاز حسی کودک خود توجه کنید. سپس ورودی‌های این حس را با استفاده از اسباب بازی مناسب تقویت کنید. برای مثال اگر کودک شما گرایش خاصی به لمس اشیا دارد، می‌توانید از انواع خمیر بازی استفاده کرده و حس لامسه‌ی او را تقویت کنید.
- همواره تعداد محدودی اسباب بازی در اختیار کودک خود قرار دهید. استفاده از چندین اسباب بازی موجب حواس پرتی کودک اوتیستیک شده و تمرکز آن‌ها را کاهش می‌دهد.
خلاصه
- نحوه‌ی بازی کردن کودکان مبتلا به اوتیسم با کودکان دیگر متفاوت است.
- کودکان اوتیسم انجام بازی‌های انفرادی را ترجیح می‌دهند.
- کودکان اوتیسم علاقه‌ای به دنبال کردن قواعد و قوانین بازی‌ها ندارند.
- اختلال اوتیسم، مهارت‌های اجتماعی و کلامی کودک را تضعیف می‌کند. به همین دلیل بهتر است با استفاده از اسباب بازی‌های گوناگون این مهارت‌ها را در کودک خود تقویت کنید.
- کودکان اوتیسم در میانه‌ی بازی دچار حواس‌پرتی شده و سرگردان می‌شوند.
- کودکان اوتیسم از انجام بازی‌های نمادین امتناع می‌کنند.
- کودکان اوتیسم به تقویت مهارت‌های کلامی، تعامل و مهارت‌های اجتماعی احتیاج دارند.
- از مهم‌ترین بازی‌های مورد علاقه‌ی کودکان اوتیسم می‌توان به بازی‌های اکتشافی، بازی‌های علت و معلولی، بازی‌های کاربردی، بازی‌های ساختنی، بازی‌های فیزیکی و بازی‌های وانمودی اشاره کرد.
- در هنگام خرید اسباب بازی برای کودکان اوتیسم از انتخاب محصولات الکترونیکی، نورانی و محرک پرهیز کنید. همچنین به رده‌ی سنی محصول توجه نکنید، بلکه اسباب بازی را انتخاب کنید که مهارت‌های گوناگون کودک را تقویت می‌کند.
مطالب مرتبط:
